Yaklaşık 150 milyon yıl önce, günümüz ABD'sinin Colorado eyaletindeki antik taşkın yataklarında köpek büyüklüğünde gizemli bir 'koşucu' dinozorun hızla dolaştığı ortaya çıktı. Yeni bir araştırma bu küçük canlının Jurassic dönemi türlerine dair bilimsel anlayışımızı önemli ölçüde etkilediğini gösteriyor.
Enigmacursor mollyborthwickae adı verilen bu iki ayaklı otobur, yaklaşık 1 metre uzunluğunda ve 0.5 metre yüksekliğindeydi. Ancak küçük boyutuna rağmen, bu dinozorun keşfi, bilim insanlarının Jurassic dönemine ait birkaç tür hakkındaki mevcut bilgisini değiştirecek nitelikte.
Özel bir fosil şirketi, 2021-2022 yılları arasında Colorado'da E. mollyborthwickae fosilini çıkardı. İskelet daha sonra satışa sunuldu ve aynı kaya oluşumundan, yani Morrison Formasyonu'ndan bilinen başka küçük bir dinozor türü olan Nanosaurus olarak tanıtıldı. Londra'daki Doğa Tarihi Müzesi iskeleti satın aldıktan sonra, araştırmacılar bu yeni örneğin sadece Nanosaurus olmadığını, aynı zamanda Nanosaurus ve Morrison Formasyonu'ndan diğer bazı dinozorların bilimsel sınıflandırmasının da güvenilmez olduğunu fark etti.
Morrison Formasyonu, plaka sırtlı Stegosaurus ve vahşi avcı Allosaurus gibi birçok ikonik dinozor fosiline ev sahipliği yapmaktadır. Bu canlılar, yaklaşık 201.3 milyon ila 145 milyon yıl öncesini kapsayan Jurassic döneminde E. mollyborthwickae ile birlikte yaşamış olabilirler. Hakemli bir bilimsel dergide yayımlanan yeni çalışma, araştırmacıların bu formasyondaki daha küçük dinozorlar hakkında hala öğrenecek çok şeyi olduğunu vurguluyor.
Müze yetkilileri, Morrison Formasyonu'nun uzun zamandır iyi bilinmesine rağmen, odak noktasının her zaman en büyük ve en etkileyici dinozorları aramak olduğunu belirtti. Daha küçük dinozorların genellikle göz ardı edildiğini ve muhtemelen hala toprak altında pek çoğunun bulunduğunu ifade ettiler.
Araştırmacılar, sözde Nanosaurus örneğini detaylı olarak inceledi ve fosilleşmiş kemiklerinin sanal 3D görüntülerini oluşturmak için taradı. Özellikle bacaklarındaki benzersiz özelliklerin, hayvanı diğer dinozorlardan belirgin şekilde ayırdığını tespit ettiler. Analizleri, bu canlının bilinen en yakın akrabasının, Çin'den bir Jurassic otoburu olan Yandusaurus hongheensis olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar, yeni keşfedilen örnek için ayrı bir cins (gruplandırma) oluşturdu. Cins adı olan Enigmacursor, bilimsel sınıflandırmasını çevreleyen gizemlere atıfta bulunan 'enigma' kelimesi ile Latince'de 'koşucu' anlamına gelen 'cursor' kelimesinin birleşimidir. Dinozorun tür adı olan 'mollyborthwickae' ise, Doğa Tarihi Müzesi'nin örneği satın almasına olanak sağlayan bir bağışçı onuruna verilmiştir.
Araştırmacılar, fosilin anatomisini detaylı olarak inceleyerek, bu türün evrimsel ilişkilerini, taksonomisini ve daha önce yeterince anlaşılamayan küçük dinozor gruplarının çeşitliliğini netleştirebildiklerini belirtti.
