Gigabyte, son BIOS güncellemeleriyle B650 anakartlarındaki gayri resmi PCIe 5.0 GPU desteğini sessizce kaldırdı. Bu değişiklik, anakartlarını güncelledikten sonra bu detayı fark eden teknoloji meraklıları arasında büyük bir tepkiye yol açtı. Bu durum yalnızca ekran kartlarının takıldığı PCIe x16 yuvasını etkiliyor; Gen5 SSD'lerin kullanılacağı x4 M.2 yuvaları bu değişiklikten etkilenmiyor.
Kullanıcıların paylaştığı bilgilere göre, bu kaldırma işlemi öncelikle B650 Gaming X AX V2 gibi modellerde F35 BIOS sürümüyle başladı. Daha önce BIOS'ta birincil PCIe x16 yuvası için “Gen 5” seçeneğini görebilen kullanıcılar, bu seçeneğin tamamen kaldırıldığını ve bağlantı hızlarının PCIe 4.0 ile sınırlı kaldığını fark ettiler. BIOS'u F34 sürümüne geri yükleyen kullanıcılar ise PCIe 5.0 desteğinin geri geldiğini belirterek, bu değişikliğin bir BIOS işlevi değişikliği olduğunu doğruladı.
İlginç bir şekilde Gigabyte, B650 anakartlar için resmi olarak PCIe 5.0 desteği sunmuyordu. AMD'nin belirttiği spesifikasyonlara göre, tam PCIe 5.0 yeteneği yalnızca B650E ve X670E yonga setleriyle sınırlı. Ancak, bazı B650 anakartların PCB tasarımları “E” serisi muadilleriyle benzerlik gösterdiği için, bu özellik daha önce kullanıcılar tarafından erişilebilir durumdaydı. Yine de, B650 anakartlarda bir SSD için 4 adet PCIe Gen5 şeridi bulunsa da, bir Gen5 ekran kartı için yeterli bant genişliği sağlamıyor.
Peki, neden böyle bir değişiklik yapıldı? Bazı kullanıcılara göre, B650 anakartlarda Gen 5 desteğinin etkinleştirilmesi bazı ekran kartlarında kararlılık sorunlarına yol açabiliyordu. Hatta bir üretici içi kaynağın belirttiğine göre, diğer markalar da Gigabyte'ın bu adımını takip edebilir ve bu orta seviye yonga setlerinde PCIe Gen 5 ekran kartlarının “çok sorunlu” olduğunu ifade ediyor.
Gigabyte’ın BIOS güncelleme notlarında bu PCIe x16 yuvası özelliğinin kaldırıldığına dair herhangi bir bilgi bulunmaması, şeffaflık eksikliği nedeniyle eleştirilere neden oldu. İlk bu değişikliği bildiren kullanıcı, F35 güncellemesinden sonra Steel Nomad'da 15 puan, Cyberpunk 2077 ve Dying Light 2 gibi oyunlarda ise 3-5 FPS düşüşü yaşandığını gösteren performans testlerini de paylaşmıştı. PCIe 4.0 x16 günümüz ekran kartları için yeterli olsa da, bant genişliğinin x8'e düşürülmesi özellikle giriş seviyesi kartlarda performansı önemli ölçüde etkileyebiliyor.
Şu an için Gigabyte, F35 BIOS sürümünü destek sayfasından kaldırdı ve yerine F36 sürümünü getirdi. Bu yeni sürümde de büyük ihtimalle PCIe 5.0 seçeneği devre dışı bırakılmış durumda. Eğer bu Gen 5 seçeneği sizin için önemliyse (çoğu kullanıcı için gerçek dünya performansında belirgin bir fark yaratmasa da), F34 sürümünde kalmanız en mantıklı seçenek olabilir.
Diğer kullanıcıların da belirttiği gibi, PCIe 5.0 desteğinin B650 anakartlardan kaldırılmasının temel nedenleri kararlılık ve uyumluluk endişeleri. PCIe Gen 5 sinyalleri, bütünlüğü korumak için daha sıkı PCB tasarımları ve daha yüksek kaliteli bileşenler gerektiriyor ki B650 anakartlar bunun için resmi olarak onaylanmamıştı. Kullanıcıların Gen 5’i etkinleştirmesine izin vermek, öngörülemeyen davranışlara, iade taleplerine ve uyumluluk sorunlarına yol açabilir; bu da Gigabyte ve AMD'nin kaçınmak istediği durumlar.
Asıl merak edilen soru, bu durumun bir trend başlatıp başlatmayacağı. Eğer bahsi geçen üretici içi kaynak doğruysa, daha fazla üretici orta segment anakartlardaki “gizli” Gen 5 desteğini kilitleyerek AMD’nin B650, B650E ve X670E yonga setleri arasındaki segmentasyonunu daha da belirgin hale getirebilir.
