Geleneksel halk tıbbında kullanılan, nadir bulunan bir böğürtlenin, diyabet modeli üzerinde yapılan fare deneylerinde sağlıklı yağ metabolizmasını ve insülin duyarlılığını iyileştirdiği ortaya çıktı. Batı ve Kuzey Çin, Moğolistan ve İran'ın kurak ve ılıman bölgelerinde yetişen Nitraria roborowskii Kom. (NRK) adlı bir çalılığın meyvesi olan bu küçük kırmızı taneler, modern bilimin de dikkatini çekiyor.
Aynı cinsin bir başka üyesi olan Nitraria tangutorum türünün de hayvan modellerinde kan yağlarını ve glikoz seviyelerini düşürdüğünün belirlenmesi üzerine, Çin'deki Qinghai Üniversitesi'nden araştırmacılar NRK'nın benzer etkilere sahip olup olmadığını incelediler. Yapılan çalışmada, diyabetli farelere verilen konsantre NRK özütünün, kan şekeri seviyelerini normale döndürmenin yanı sıra, yağ metabolizmasını iyileştirdiği ve diyabetle ilişkili oksidatif stresi azalttığı gözlemlendi.
Araştırmacılar, bu özütün tekil semptomları hedef almak yerine, vücudun temel metabolik sorunlarını kökten düzeltebileceğini belirtiyor. Bu durum, diyabet tedavisinde daha bütüncül yaklaşımların mümkün olabileceği anlamına geliyor. Uzmanlar, bu bitki özütünün sadece kan şekerini düşürmekle kalmayıp, vücudun doğal metabolik dengesini yeniden kazanmasına yardımcı olabileceğini ve insülin direncine bağlı diğer rahatsızlıklarda da faydalı olabileceğini düşünüyor.
Deneylerde, diyabet modeli oluşturulan farelerin bir kısmına tedavi uygulanmazken, diğerlerine metformin gibi yaygın diyabet ilaçları veya farklı dozlarda konsantre NRK özütü verildi. Yedi hafta süren çalışma boyunca, farelerin kiloları ve açlık kan şekeri seviyeleri takip edildi. Deney sonunda yapılan incelemelerde, NRK özütü uygulanan farelerde kan yağları, trigliserit, toplam kolesterol ve LDL kolesterol seviyelerinin düzeldiği görüldü. Ayrıca, diyabetli farelerde azalan HDL kolesterol seviyelerinin de NRK uygulananlarda iyileştiği tespit edildi.
NRK özütü, açlık kan şekeri seviyelerini %30-40 oranında düşürürken, insülin duyarlılığını da %50'ye yakın bir oranda geri kazandırdı. Tedavi edilen farelerin karaciğer ve pankreas gibi organlarının da diyabetin neden olduğu hasardan korunduğu gözlemlendi.
Araştırmacılar, mevcut diyabet ilaçlarının zamanla tolerans geliştirmesi ve yan etkilere neden olabilmesi göz önüne alındığında, NRK'nın tip 2 diyabette insülin direncini ve hiperglisemi (yüksek kan şekeri) durumunu iyileştirmede potansiyel bir tedavi alternatifi olabileceği sonucuna vardılar.
