Teknoloji dünyasında pek çok tamir hikayesi görüyoruz, ancak bu kez karşılaştığımız, daha önce birçok başarısız denemeden geçmiş ve adeta unutulmuş bir ekran kartının kurtarılma öyküsü. Geçtiğimiz günlerde hayatı yeniden canlandırılan güçlü bir ekran kartının ardından, bu kez fırında 'pişirilerek' kullanılamaz hale gelen bir AMD Radeon RX 7800 XT modeli gündemde. Kart, yanlış bir reflow (yeniden akıtma) işlemi sonucu tamamen kullanılamaz hale gelmiş, ancak bir tamir ustasının eline geçerek adeta yeniden doğdu.
Olayın detaylarına baktığımızda, sahibi bu XFX Speedster 7800 XT Merc 319 modelini Facebook Marketplace üzerinden satın almış ancak kart hiçbir zaman çalışmamış. Bunun üzerine kart, tamir için uzman ellere teslim edilmiş. İncelemeler sonucunda kartın üzerinde daha önce yapılmış kalitesiz bir reflow işleminin izleri görülmüş. GPU çekirdeği ilk bakışta sağlam görünse de, kartın montaj çerçevesi dokunulduğu anda yerinden çıkmış. Bu durum, tamir şansını oldukça düşürse de, çekirdek hasar görmediği için umutlar tamamen tükenmemiş.
Bir PCB'nin (devre kartı) doğru şekilde reflow işlemi, özel BGA rework istasyonlarında, ısı kontrollü bir şekilde kısa süreliğine gerçekleştirilir. Bu yöntem, lehimin doğal ve hesaplı bir şekilde yeniden akmasını sağlar. Kartı fırında ısıtmak ise ani sıcaklık değişimlerine yol açarak kartın bükülmesine veya en kötüsü GPU çekirdeği dahil üzerindeki bileşenlerin çatlamasına neden olabilir. Neyse ki, bu 7800 XT bu denli büyük bir hasardan kurtulmuş.
Yapılan tespitlerde, GPU çekirdeğinin kısa süreli ısı patlamaları yaşadığı ve üç adet bellek çipinin arızalı olduğu belirlenmiş. Bu durum, daha önceki reflow işleminin neden başarısız olduğunu açıklıyor; belleklerde muhtemelen altındaki pedlerde kopmalar olmuş ve yeniden lehimleme işlemi gerekiyormuş. Tamirci, sadece bellek çiplerini değil, GPU çekirdeğini de yerinden sökmeye karar vermiş.
Eldeki veriler ışığında yapılan tüm bu hassas işlemlerin ardından ilk başta kart yeniden çalışmaz hale gelmiş. Ancak yapılan detaylı bellek testi sonucunda arızanın son bellek çipinde olduğu ortaya çıkmış. Tamirci, bu noktada kendi işleminin hatası mı yoksa çipin tamamen bozuk mu olduğundan emin olmasa da, şüpheli bellek çipini sağlam olduğu bilinen yeni bir çiple değiştirmiş ve nihayet kart çalışır duruma gelmiş. Son adım olarak ise orijinal termal pedlerin eskimiş ve kullanılamaz durumda olmasından dolayı yenileriyle değiştirilmesiyle kart tamamen yenilenmiş.
Bu başarı, yaratıcılık ve azmin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösteriyor. Herkesin ekran kartı arızalandığında kolayca yenisini alacak imkanı olmayabilir, özellikle de garanti süreçlerinin karmaşık olduğu veya ikinci el piyasasında alışveriş yapıldığı durumlarda. Bu tür tamir servisleri, elektronik atıkların azaltılmasına yardımcı olarak arızalı donanımların yeniden hayata döndürülmesi için önemli bir rol oynuyor. Kendi sistemleriyle uğraşmak ve bu hobinin bir parçası olmak da bizler için büyük bir keyif.
Ayrıca, bu tür bir tamir işleminin ardındaki mühendislik ve el becerisini de göz ardı etmemek gerek. Bir ekran kartının belleklerini değiştirmek başlı başına zorlu bir işken, GPU çekirdeğini yeniden lehimlemek çok daha fazla ustalık gerektirir. Ortada olduğu söylenen bazı kirli izler gibi detaylar ise, yaşanan onca teknik müdahalenin yanında önemsiz kalıyor. Günümüzde gördüğümüz modifiye ve DIY projeleri arasında bu kadar ustalık gerektiren işler göze çarpmayabilir ancak unutulmamalıdır ki, bunlar alanında uzman kişiler tarafından gerçekleştirilen üst düzey operasyonlardır.
