Yeni bir araştırmaya göre, iki farklı kanser ilacının birleşimi, laboratuvar farelerinin yaşam süresini yaklaşık %30'a kadar artırabildi.
Araştırmada kullanılan trametinib ve rapamisin adlı bu ilaçlar, ayrı ayrı uygulandığında da farelerin ömrünü uzatmada etkiliydi. Ancak birlikte kullanıldıklarında çok daha belirgin faydalar sağladılar. Ayrıca yaşlanan farelerde kronik iltihaplanmayı azalttıkları ve kanser gelişimini geciktirdikleri gözlemlendi.
Elbette fareler insanlarla aynı biyolojiye sahip değil. Bu nedenle elde edilen bu yeni bulgular, söz konusu ilaçları (mevcut endikasyonları dışında) alan insanların da mutlaka daha uzun yaşayacağı anlamına gelmiyor. Ancak araştırmayı yürüten bilim insanları, uluslararası otoritelerce onaylı bu ilaçların, yaşlı bireylerin daha sağlıklı yaşlanmasına yönelik insan denemeleri için iyi birer aday olduğunu belirtiyor.
Araştırmacılar, bu potansiyel ömür uzatma faydalarını ele alan çalışmalarını yakın zamanda saygın bir bilimsel dergide yayınladı.
Araştırmacılar, farelerde elde ettikleri bu yaşam süresi uzamasının aynısını insanlarda beklemediklerini, ancak araştırdıkları ilaçların yaşlı insanların daha uzun süre sağlıklı ve hastalıklardan uzak kalmasına yardımcı olabileceğini umduklarını dile getirdi.
Her iki ilaç da vücutta yaşlanmada ve kanser gibi hastalıkların gelişiminde kritik rol oynayan hücresel iletişim yollarını hedef alarak çalışıyor. Rapamisin, hücrelerin bölünmesi ve ölümünü düzenleyen ve kanserle ilişkilendirilen bir protein olan mTOR'u engelliyor. Trametinib ise yine kanserli hücre çoğalmasında rol oynayan RAS/Mek/Erk adlı moleküler yolu bozuyor. Bu mekanizmalar, kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını durdurmaya yardımcı olmada faydalı.
Daha önce yapılan çalışmalar, rapamisinin farelerin ömrünü uzattığını ve trametinibin de sineklerin ömrüne ek süre kattığını göstermişti. Ayrıca bu ilaçların sineklerdeki ayrı ayrı ömür uzatıcı etkilerinin, birlikte uygulandığında üst üste bindiği ve daha da büyük bir artış sağladığı bulunmuştu. Ancak yeni çalışma, rapamisin ve trametinibi memelilerde (farelerde) yaşlanma üzerine incelemek için ilk kez birleştirdi.
Araştırmacılar, ilaçları laboratuvar farelerinin yemeğine karıştırarak uyguladı. Tek başına rapamisinin fare ömrünü %15 ila %20 oranında, trametinibin ise %5 ila %10 oranında uzattığını buldular. Sineklerde olduğu gibi, ilaçlar birlikte daha güçlüydü; çalışmaya göre ikisinin birleşimi fare ömrünü %29'a kadar artırdı.
Bu etkilerin biyokimyasal temelini araştırmak için ekip, farelerden doku örnekleri aldı ve gen aktivitelerinin ilaçlardan nasıl etkilendiğini analiz etti. Farelerin iki farklı ilaçtan ayrı ayrı faydalar sağlamakla kalmayıp, kombinasyon halinde kullanıldığında ilaç kokteylinin gen aktivitesini herhangi bir ilaç tek başına alındığında farklı bir şekilde etkilediğini buldular.
Çalışma, bu iki ilacın, hastalıkların başlangıcını geciktirmeyi ve yaşlı insanların sağlığını iyileştirmeyi amaçlayan yeni ortaya çıkan ilaç sınıfı olan geroprotektörler için iyi adaylar olabileceğini vurguluyor. Ancak şimdilik araştırmacılar, kilo kaybı ve karaciğer lezyonları gibi yan etkileri en aza indirirken trametinibin faydalarını en üst düzeye çıkarmak için kullanımını optimize etmeyi planlıyor.
Araştırmacılar, özellikle rapamisin ile kombinasyon halinde trametinibin, geroprotektör olarak klinik deneylerde test edilmek üzere iyi bir aday olduğunu belirtti. Sonuçların başkaları tarafından ele alınıp insanlarda test edilmesini umduklarını, kendi odak noktalarının ise hayvan modellerinde trametinib kullanımını optimize etmek olduğunu eklediler.
