Evrenimiz yaklaşık 13.8 milyar yıl önce Büyük Patlama ile meydana geldiğinde, galaksilerin ilkel kozmik çorbadan bugünkü karmaşık yapılarına ulaşması zaman almıştı. Ancak James Webb Uzay Teleskobu (JWST) tarafından yapılan yeni bir keşif, bu sürecin ne kadar sürdüğüne dair bildiklerimizi sorgulamamıza neden oluyor.
JWST, evrenin 'Kozmik Şafak' olarak adlandırılan ilk döneminin sonlarına doğru, yani günümüzden 12.8 milyar yıl öncesine ait devasa bir galaksi tespit etti. Zhúlóng adı verilen bu galaksi, o kadar gelişmiş ve karmaşık bir yapıya sahip ki, ancak 'görkemli tasarımlı sarmal galaksi' olarak sınıflandırılabiliyor. Bu tür galaksiler, belirgin ve iyi oluşmuş sarmal kollarıyla bilinirler.
Araştırmacılar, Zhúlóng'un keşfinin, olgun galaksilerin Büyük Patlama'dan sonraki ilk milyar yıl içinde beklenenden çok daha erken ortaya çıktığını gösterdiğini belirtiyorlar. Bu bulgu, evrenin erken dönemlerindeki devasa galaksi oluşumu ve sarmal yapıların kökeni hakkındaki mevcut modellere önemli kısıtlamalar getiriyor.
Günümüz evreninde galaksiler çeşitli şekil ve boyutlarda bulunsa da, zamanda geriye gittikçe sarmal galaksiler oldukça nadirleşiyor ve yaklaşık 11.5 milyar yıl öncesinde neredeyse hiç görülmüyorlardı. Zhúlóng, JWST'nin Kozmik Şafak dönemindeki galaksileri gözlemlemek için yürüttüğü bir araştırma sırasında tesadüfen keşfedildi.
Zhúlóng'u özel kılan şey, Samanyolu galaksimize olan şaşırtıcı benzerliği. Yaklaşık 62.000 ışık yılı çapa sahip olan galaksi, kütle olarak da Samanyolu ile kıyaslanabilir düzeyde. Araştırmacılara göre, Zhúlóng'un gelişmiş morfolojisi dikkat çekici: sakinleşmiş gibi görünen klasik bir merkezi şişkinlik, yıldız oluşumunun devam ettiği bir disk ve tüm galaksiyi saran görkemli sarmal kollar. Tüm bunlar, evren henüz 1 milyar yaşındayken bile mevcuttu.
Galaksinin merkezindeki kara deliğin sakinleşmiş olması ve yıldız oluşum hızının (yılda 20 ila 155 Güneş kütlesi arasında tahmin ediliyor) yavaşlıyor olabileceğine dair işaretler bulunuyor. Bu durum, galaksinin hızlı bir oluşum evresinden geçip daha sakin ve düzenli bir yapıya kavuşmaya başladığını gösteriyor.
Bu keşif, Zhúlóng'un bugüne kadar gözlemlenen en erken sarmal galaksi örneği olabileceğini düşündürüyor. Bu da Samanyolu benzeri bir galaksinin, daha önce düşündüğümüzden çok daha hızlı, belki de yerel evrendeki benzerlerinden yaklaşık 10 kat daha hızlı oluşabileceği anlamına geliyor. Zhúlóng'un sahip olduğu tüm bu özellikler, onu son derece istisnai kılıyor ve erken evrendeki devasa galaksilerin ne kadar hızlı oluşup evrimleşebildiğini gözler önüne seriyor.
