Günümüzde estetik kaygılarla yapılan enjeksiyonlu kozmetik işlemler ve dolgular, genç görünme isteğinin evrensel bir yansıması olarak dünya çapında yaygınlaşıyor. Bu uygulamaların büyük çoğunluğu kadınlara yönelik olsa da, erkeklerin de bu alana olan ilgisi artış gösteriyor.
Güzellik ve gençlik arasındaki bu sıkı bağ, jeolojik bir maliyet taşıyor. Yapılan araştırmalara göre, dünya genelinde kozmetik amaçlı tedaviler için her yıl 14 milyondan fazla paslanmaz çelik hipodermik iğne kullanılıp atılıyor. Bu iğnelerin üretiminde kullanılan metaller, stratejik öneme sahip madenler arasında yer alıyor.
Paslanmaz çelik, demir ve krom alaşımıdır ve büyük ölçüde nikel de içerir. Bir iğnedeki demir, Avustralya'nın Pilbara bölgesinden gelmiş olabilir. Bu demir, bir milyar yıldan uzun süre önce erken bakterilerin fotosentezinden kaynaklanan oksijenin, antik okyanuslardaki demirle birleşerek deniz tabanına çökmesiyle oluşmuştur.
Krom ise Güney Afrika'daki Bushveld Kompleksi'nden elde edilebilir. Burası, magma'nın dikey çatlaklar yoluyla Dünya'nın kabuğuna ulaşarak soğumasıyla oluşan bir magmatik sokulumdur. Bu süreç, kromitlerin ayrışmasına ve belirgin katmanlar halinde kristalleşmesine olanak tanımıştır.
Nikel ise, bildiğimiz kıtaların oluşumuyla ilişkili magmanın yükselmesi ve soğumasıyla, ayrıca magmatik kayaçların ayrışmasıyla hayata başlamıştır. Endonezya, yüzeye yakın ve ekonomik olarak çıkarılabilir nikel yataklarına sahip olması nedeniyle, nikelin önemli bir kaynağıdır.
Stratejik maden, bir devletin ekonomisi, ulusal güvenliği ve temiz enerji teknolojileri için kritik öneme sahip olan ve savaş, gümrük vergileri veya kıtlık gibi nedenlerle tedarik zinciri kesintilerine karşı savunmasız kabul edilen bir madendir. Bu tür madenlerin kolayca ikame edilmesi mümkün değildir.
Bir ülkenin stratejik madenler listesi, madenlerin çıkarıldığı yerlerin jeopolitik durumunu, madenin kendi özelliklerini ve listeyi derleyen ülkenin önceliklerini yansıtır.
Krom, ABD, Kanada ve Avustralya gibi ülkeler tarafından paslanmaz çelik üretimi ve diğer yüksek performanslı alaşımlar için kritik kabul edilir. Temiz enerjiye geçiş süreciyle birlikte, 2020 ile 2040 yılları arasında krom talebinin 75 kat artması bekleniyor. Krom rezervleri belirli bölgelerde yoğunlaşmıştır; 2023'te arzın %40'ından fazlası Güney Afrika'dan, ardından Kazakistan, Türkiye, Hindistan ve Finlandiya'dan sağlanmıştır.
Nikel, 2024 yılında Birleşik Krallık'ın stratejik madenler listesine eklenmiştir. Enerji geçişi minerallerinin "İsviçre çakısı" olarak tanımlanan nikel, lityum pillerin enerji yoğunluğunu artırmak, böylece pillerin küçültülmesine ve elektrikli araçların menzilinin artırılmasına olanak tanır. Endonezya, dünya rezervlerinin %42'sine sahiptir.
Demir cevheri bile bu listede yer almaktadır. Yüksek kaliteli demir cevheri, "yeşil çelik" üretimi ve karbonsuzlaştırma hedefleri açısından taşıdığı önem nedeniyle 2024'te Kanada'nın stratejik madenler listesine dahil edilmiştir.
Kozmetik amaçlı paslanmaz çelik talebindeki hızlı artış, diğer sektörlerin acil talepleriyle de iç içe geçmiştir. Paslanmaz çelik, inşaat, ulaşım, gıda üretimi ve depolama, tıp ve tüketici ürünlerinin üretiminde hayati öneme sahiptir.
Ayrıca savunma sanayi için de vazgeçilmezdir. Paslanmaz çelik, uçak ve araç bileşenlerinde, denizaltılarda, füze parçalarında ve balistik uygulamalarda kullanılır.
Kozmetik prosedürlerde kullanılan iğneler, madencilikle ilişkili çatışmalar, madenciliğin çevresel ve sosyal etkileri konusundaki endişeler ve derin deniz tabanı ile Ay gibi yeni madencilik sınırları üzerindeki tartışmalar gibi çözümü zor kaynakla ilgili diğer sorunlarla da bağlantılıdır.
Bu iğnelerin üretimi ve güvenli bir şekilde bertaraf edilmesi için gereken çoklu süreçlerin karbon ayak izi de göz ardı edilemez. Her iğne, madenden çıkarılmalı, taşınmalı, eritilmeli, üretilmeli, kamyonlarla taşınmalı, kullanılmalı, keskin atık kutusuna atılmalı ve ardından yakılmalıdır.
Kozmetik prosedürler ile yeşil dönüşüm arasında bir seçim mi yapmalıyız? Kozmetik prosedürler veya savunma arasında mı? Hayır. Enjektabl kozmetik prosedürlere olan artan talebimiz, krom, nikel ve demir cevherini stratejik hale getirmenin birincil nedeni olmasa da, bu tablonun bir parçasıdır ve beraberinde bir maliyet getirmektedir.
