Rahim ağzı kanseriyle mücadelede kritik bir adım atılabilir: Erkek çocukların da İnsan Papilloma Virüsü (HPV) aşısıyla aşılanması, küresel ölçekte rahim ağzı kanseri vakalarının ortadan kaldırılmasında önemli bir rol oynayabilir. Yapılan yeni araştırmalar, sadece kız çocuklarının aşılanmasının bazı ülkelerde kanserle mücadeleyi sekteye uğrattığını ortaya koyuyor.
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Maryland Üniversitesi'nde görevli araştırmacılar, erkek çocuklarının da Gardasil aşısıyla aşılanması durumunda, HPV'ye bağlı rahim ağzı, anüs, penis ve ağız kanseri gibi birçok kanser türünden binlerce hayatın kurtarılabileceğini düşünüyor.
Araştırma ekibinin geliştirdiği matematiksel model, özellikle sadece kız çocuklarının aşılandığı Güney Kore gibi ülkelerde mevcut aşılama oranlarının, kansere neden olan HPV türlerine karşı sürü bağışıklığı elde etmek için yetersiz kaldığını gösteriyor.
Modelleme sonuçlarına göre, bu ülkede erkek çocuklarının %65'inin aşılanmasıyla durumun değişebileceği öngörülüyor.
Araştırmanın kıdemli yazarlarından matematikçi Abba Gumel, “Erkeklerin aşılanması, kadınların büyük bir oranının aşılanması baskısını azaltır. Bu, kanserin ortadan kaldırılmasını daha gerçekçi hale getirir” açıklamasında bulunuyor.
Gumel ve ekibinin simülasyonları, eğer Güney Kore'deki HPV aşılama programı erkekleri de kapsayacak şekilde genişletilirse, ülkenin yaklaşık 70 yıl içinde HPV ile ilişkili kanserleri ortadan kaldırabileceğini gösteriyor.
Bu yeni model, Güney Kore'nin kanser verileriyle kalibre edilmiş olsa da, diğer ülkelerdeki ulusal aşılama programlarının etkinliğini değerlendirmek için de kullanılabilir.
Gumel, ABD gibi ülkelerde ise hem erkek hem de kadınlarda yaklaşık %70'lik bir aşılama oranının sürü bağışıklığı için yeterli olacağını öngörüyor.
HPV, cinsel temasla veya cilt/sıvı yoluyla bulaşabilen, son derece bulaşıcı bir virüstür. Yıllık 300.000'den fazla insanın ölümüne neden olan rahim ağzı kanserinin neredeyse tüm vakalarının arkasında bu virüs yer alır.
İlk HPV aşısı 2006 yılında ruhsatlandırılmış ve başlangıçta insanları rahim ağzı kanserine yol açabilen tehlikeli HPV türlerinden korumak amacıyla piyasaya sürülmüştü. İlk başlarda ilaç şirketleri tarafından özellikle kadınlara yönelik bir önleyici tıp olarak pazarlanan aşı, beklendiği gibi rahim ağzı kanserini önlemede inanılmaz derecede etkili oldu. Son yirmi yılda, bazı bölgelerde rahim ağzı kanseri vakalarında neredeyse %90'lık bir düşüş yaşandı.
Ancak, kurtarılacak daha çok hayat var ve bu hayatlar arasında erkekler de bulunuyor. Bazı araştırmacılar, HPV aşılama politikaları ve halk sağlığı mesajlarındaki devam eden 'cinsiyet yanlılığının' daha fazla ilerleme için ele alınması gerektiğini savunuyor.
Günümüzde bilim insanları, hem erkeklerin hem de kadınların anüs, penis, vajina ve baş-boyun kanserleri dahil olmak üzere HPV ile ilişkili kanserler açısından risk altında olduğunu biliyor. Buna rağmen, dünya genelinde birçok ülkede genç erkeklerin aşılanma oranları çok daha düşük kalıyor. Bu durum, halk sağlığı danışmanlarının düzeltmek istediği büyük bir cinsiyet eşitsizliği olarak görülüyor.
Örneğin Güney Kore'de yeni model, ülkenin daha fazla erkeğin aşılanması dışında rahim ağzı kanserini ortadan kaldırmasının pek olası olmadığını buldu.
Simülasyonlara göre, ülkenin mevcut aşılama programı altında sürü bağışıklığına ulaşmak için tüm genç kadınların %99'unun aşılanması gerekiyor. Şu anda aşılanan genç kadınların oranı %88 seviyesinde, bu da HPV ve ilgili kanserlerin toplumda hala yaygın olabileceği anlamına geliyor.
Ancak, erkekler de aşılanırsa bu durum değişebilir. Eğer ülkedeki erkeklerin %65'i aşılanırsa ve mevcut kadınlardaki oranlar aynı kalırsa, yeni modeller Güney Kore'nin sürü bağışıklığına ulaşabileceğini gösteriyor.
Kadınlardaki aşılama oranları %80'e düşse bile, erkeklerin de %80'i aşılanırsa Güney Kore'de rahim ağzı kanserinin ortadan kaldırılması hala mümkün olabilir.
Son 20 yılda Güney Kore'de HPV ile ilişkili erkek kanseri vakaları üçe katlandı. Daha fazla erkek çocuğu aşılanırsa, bu kanserlerden kaynaklanacak gelecekteki ölümler de önlenebilir.
Bu sonuçlar ışığında, araştırmanın yazarları 12-17 yaş arası erkek çocuklarının, aşıyı gençken kaçırmış olabilecek genç kızlar ve daha yaşlı kadınlarla birlikte aşılanması gerektiğini savunuyor.
Yakın zamanda elde edilen kanıtlar, daha yaşlı bireylerin aşılanmasının bu son derece bulaşıcı virüse karşı hala bir miktar koruma sağlayabileceğini gösteriyor.
Bazı tahminlere göre, dünya genelinde yaygın HPV aşılama oranlarına ulaşılır ve rahim ağzı taramaları yaygınlaştırılırsa, bilim insanları bu yüzyılın sonuna kadar 181 ülkeden 149'unda rahim ağzı kanserini ortadan kaldırabileceğimizi öngörüyor.
Erkek çocukları arasındaki aşılama oranlarını artırmak, bu hedeflere ulaşmanın anahtarı olabilir.
Gumel, “Her yıl dünya çapında 350.000 insanı rahim ağzı kanserinden kaybetmek zorunda değiliz. Aşılama oranlarını iyileştirirsek, HPV ve HPV ile ilişkili kanserlere bir son verebiliriz” diyor.
Araştırma, Bulletin of Mathematical Biology dergisinde yayımlandı.
