Yapay zeka teknolojisinin gelişimi, depolama ve işlem gücüne olan ihtiyacı katlanarak artırırken, uzay tabanlı veri merkezlerine olan ilgi de hızla yükseliyor. Starcloud gibi bazı yeni kurulan şirketler bu alanda çalışmalara başlasa da, fikir teknoloji dünyasının önde gelen isimlerinin de dikkatini çekmiş durumda.
Geçtiğimiz Mayıs ayında, eski Google CEO'su Eric Schmidt'in, uzay veri merkezleri projesi nedeniyle Relativity Space şirketini satın aldığı ortaya çıktı. Ardından, bu ayın başlarında Amazon'un kurucusu Jeff Bezos, önümüzdeki 10 ila 20 yıl içinde gigawatt ölçeğinde veri merkezlerinin uzayda inşa edileceğini öngördü.
Şimdi ise, dünyanın en fazla uzay tabanlı altyapısına sahip olan SpaceX'in CEO'su Elon Musk da bu teknolojiye olan ilgisini dile getirdi.
Starlink V3 Uydularının Ölçeklenmesi
Uzayda büyük veri merkezleri inşa etme potansiyeli üzerine bir haberin ardından Musk, X platformunda yaptığı açıklamada Starlink uydularının bu amaçla kullanılabileceğini belirtti.
Musk, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, "Yüksek hızlı lazer bağlantılarına sahip Starlink V3 uydularını ölçeklendirmek işe yarayacaktır. SpaceX bunu yapacak." ifadelerini kullandı.
Musk'ın uzay tabanlı veri merkezlerine olan ilgisi, bu henüz emekleme aşamasındaki sektörün profilini önemli ölçüde yükseltiyor. Fikrin savunucuları, sınırsız ve ücretsiz güneş enerjisi gibi avantajlar sunarken, eleştirmenler ise bu tür tesislerin uzayda inşa edilmesinin ekonomik olarak pratik olmadığını ve gereken teknolojiye dair yanlış hesaplamalar yapıldığını savunuyor.
Ancak SpaceX'in Starlink ağı, yüksek hızlı interneti dünya çapında milyonlarca aboneye ulaştırarak ve kar elde ederek bu geleneksel düşüncelere meydan okumayı başardı. Bu nedenle Musk, Starlink mimarisinin veri merkezlerine uygulanabileceğine inanıyorsa, sektörün bunu göz ardı etmesi zor olacaktır.
İlgi Hızla Artıyor
Konuyla ilgili bir röportajda, Quilty Space araştırma direktörü Caleb Henry, "Teknoloji devlerinden gelen bu ivme kesinlikle dikkate değer. Eğer bu projeler arkasına para koyarlarsa, uzayda yapılanlarda yeni bir dönüşüm görebiliriz." dedi.
Bir veri merkezinin temel işlevinin verileri depolamak, işlemek ve iletmek olduğunu belirten Henry, tarihsel olarak uyduların da bu işlevlerin çoğunu yerine getirdiğini söyledi. İletişim uyduları verileri iletme, görüntüleme uyduları ise yer istasyonlarına veri aktarma konusunda uzmanlaşmış durumda. Son yıllarda, yerleşik bilgisayarların veri işleme yetenekleri de önemli ölçüde gelişti. Uzaydaki veri merkezleri, bu evrimin bir sonraki aşamasını temsil edebilir.
Eleştirmenler, yer tabanlı altyapıyla rekabet edebilecek veri merkezlerini çalıştırmak için büyük uydular ve geniş güneş panelleri gerekeceği konusunda haklı olabilir. Ancak Henry'ye göre SpaceX'in Starlink V3 uyduları, önceki uzay tabanlı teknolojilerden farklı bir konuma sahip.
Çok Daha Fazla Kapasite
SpaceX'in mevcut Starlink V2 mini uyduları yaklaşık 100 Gbps'lik maksimum indirme kapasitesine sahip. V3 uydusunun bu kapasiteyi 1 Tbps'ye, yani 10 katına çıkarması bekleniyor. Bu, uydu kapasitesi açısından daha önce görülmemiş bir durum olmasa da, ölçek açısından oldukça önemli.
Örneğin, Viasat, 1 Tbps kapasiteli jeosenkron bir uydu olan Viasat-3'ü inşa etmek için on yıla yakın bir süre boyunca Boeing ile anlaşarak yüz milyonlarca dolar harcadı. Bu tek uydunun önümüzdeki hafta bir Atlas V roketiyle fırlatılması planlanıyor.
SpaceX, Starship roket fırlatmalarının her birinde yaklaşık 60 adet Starlink V3 uydusu fırlatmayı planlıyor. Bu fırlatmaların, SpaceX'in Starship aracında bir uydu dağıtıcısı test etmiş olması nedeniyle 2026'nın ilk yarısında başlaması mümkün.
Henry, "Uydu endüstrisindeki başka hiçbir şey bu kadar büyük bir kapasiteye yaklaşamıyor." diyerek bu durumu vurguladı.
Starlink V3 uydularını "ölçeklendirmek" tam olarak ne anlama gelecek, henüz net değil. Ancak bunun gerçekleşebileceğini beklemek mantıksız değil. İlk operasyonel Starlink uyduları altı yıldan biraz daha uzun bir süre önce yaklaşık 300 kg kütle ve 15 Gbps kapasite ile fırlatılmıştı. Starlink V3 uydularının kütlesinin ise muhtemelen 1.500 kg olması bekleniyor.
