Geçtiğimiz yıl, Elon Musk'ın yapay zeka şirketi xAI'nin, ABD'deki devasa Colossus süper bilgisayar tesisine ek 'taşınabilir' jeneratörler kurmak zorunda kaldığı ortaya çıkmıştı. Sebebi ise yerel elektrik şebekesinin, 100.000'den fazla Nvidia H100 grafik işlemcisine (GPU) ev sahipliği yapan bu tesisin enerji ihtiyacını karşılayamamasıydı. Şimdi ise bazı çevre örgütleri, bu jeneratörlerin 'yasa dışı' olduğunu iddia ediyor ancak jeneratörlerin çalışmaya devam edebileceği belirtiliyor.
xAI'nin Colossus süper bilgisayarı, 100.000 adet H100 GPU ile donatıldığında yaklaşık 150 Megawatt (MW) güç tüketiyor. Bu rakamın, GPU sayısının 200.000'e çıkarılması planıyla daha da artması bekleniyor. Ancak geçen Temmuz ayında, tesisin bulunduğu bölgedeki şebeke yalnızca 8 MW güç sağlayabiliyordu. Bu durum, Musk'ın şirketini devasa süper bilgisayarı çalıştırmak için gazla çalışan türbinler kurmaya itti.
Ancak iddialara göre şirket, başlangıçta sadece 15 ünite için izin başvurusunda bulunmuşken, havadan çekilen görüntülerde bu sayının iki katına çıktığı görülüyor. Bir çevre savunuculuğu grubunun aktardığına göre, şu anda gerekli onaylar olmadan çalışan 20 gaz jeneratörü daha bulunuyor ve bu durum hem çevre örgütlerini hem de bölge sakinlerini endişelendiriyor. Yerel yetkililere yapılan bildirimde, xAI'nin sadece 15 türbin için izni olmasına rağmen 35 adet metan gazı yakan türbin kullandığı ifade edildi.
Şirketin, türbinlerin 364 günden fazla tek bir yerde sabit kalmaması durumunda izinsiz çalıştırılmasına olanak tanıyan yasal bir boşluktan faydalanıyor olabileceği düşünülüyor. xAI, Ocak ayında 15 türbin için onay başvurusunda bulunmuştu, ancak diğer 20 türbin bu başvuruya dahil edilmedi ve hala yasal izinleri bulunmuyor. Yine de, yerel makamların resmi onayı (eğer onay verilirse) gelene kadar bu jeneratörlerin aylarca çalışmaya devam edebileceği belirtiliyor.
Bir çevre hukuku merkezi tarafından paylaşılan görüntüler ve hesaplamalar, türbinlerin toplamda 420 MW enerji üretebileceğini gösteriyor – bu miktar neredeyse bir şehri beslemeye yetecek kadar. Uzmanlara göre xAI, adeta bir yerleşim bölgesinde denetimsiz bir enerji santrali kurmuş durumda ve bu da ciddi sağlık ve çevre riskleri taşıyor.
Hukuk merkezi tarafından yapılan resmi bir bildirimde, bu jeneratörlerin önemli bir kirlilik kaynağı olduğu ve tehlikeli, kanserojen maddelerin salınımı da dahil olmak üzere federal hava kalitesi kurallarını ihlal ettiği belirtildi. Yerel sağlık kurumundan operasyonların acilen durdurulması ve şirkete uygun yetkilendirme olmadan çalıştırıldığı her gün için 25.000 dolar para cezası kesilmesi talep edildi.
Ancak bu ceza miktarı, projenin devasa maliyeti yanında oldukça küçük kalıyor. xAI Colossus'taki 100.000 H100 GPU'nun sadece kendisinin maliyeti yaklaşık 2,5 milyar dolar. Veri merkezinin diğer altyapı ve donanım maliyetleri ise bu rakama dahil değil. Günde 24 saat, 150 MW elektrik sağlamanın maliyeti, kilovatsaat başına sadece 0,05 dolar gibi düşük bir fiyattan bile hesaplansa (xAI'nin taşınabilir jeneratörleri çalıştırmak için ne kadar ödediği bilinmiyor), günde yaklaşık 180.000 dolara tekabül ediyor. Bu durumda yıllık 9,1 milyon dolarlık ceza, pek de caydırıcı görünmüyor.
Basına yansıyan bilgilere göre, şirketin yerel yönetim kuruluna açıklama yapması beklenen bir temsilcisinin toplantıya katılmaması da dikkat çekti.
