Elon Musk'ın sahibi olduğu sosyal medya platformu X, Avrupa Birliği'nin Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında para cezasına çarptırılan ilk büyük çevrimiçi platform oldu. Avrupa Komisyonu, X'e yaklaşık 140 milyon dolarlık bir ceza uygulandığını duyurdu. Platformun belirlenen düzeltmeleri yapmaması durumunda ek "periyodik para cezaları" ile karşı karşıya kalabileceği belirtildi.
Uygulanan cezanın üçte biri, Musk'ın X'in (eski adıyla Twitter) yönetimini devraldıktan sonraki ilk adımlarından biriyle ilgili. Kasım 2022'de platformun mavi tik (onay işareti) uygulamasını değiştiren Musk, önceleri tanınmış kullanıcıların kimliklerini doğrulamak için kullanılan bu özelliği aylık yaklaşık 8 dolarlık bir ücret karşılığında satmaya başladı. Bu değişiklik, kısa sürede sahte haberlerin ve taklit hesapların yayılmasına yol açtı. Dönemin haberlerine göre, söz konusu durum ünlüler, resmi yetkililer ve markalar gibi görünerek dolandırıcılığa zemin hazırladı.
Bugün X platformu, bir hesabı "doğrulamak" için hala mavi tik aboneliğini tek yol olarak sunuyor. Ancak 2023'ten bu yana X'i soruşturma altında tutan Avrupa Komisyonu, X'in mavi tik uygulamasının kullanıcıları "aldattığı" sonucuna vardı. Komisyona göre bu durum, DSA'nın ihlalidir çünkü "kullanıcıları kimlik taklidi dolandırıcılığı da dahil olmak üzere çeşitli sahtekarlıklara ve kötü niyetli aktörler tarafından manipülasyona maruz bırakıyor."
İlginç bir şekilde, komisyon Musk'ın Twitter'ı alırken temel gerekçelerinden biri olan botları ortadan kaldırma amacına rağmen, X'in botları tespit etmeyi zorlaştırdığına karar verdi. Avrupa Komisyonu'nun endişelerini doğrular nitelikte, X geçtiğimiz günlerde yaptığı bir özellikle bazı büyük kullanıcıların Asya ve Afrika gibi bölgelerden operasyonlar yürüttüğünü ve bu hesapların çevrimiçi dolandırıcılıklarla ilişkilendirildiğini ortaya çıkaran bir geri bildirimle karşılaştı.
DSA, kullanıcıların doğrulanmasını zorunlu kılmasa da, "hiçbir doğrulama yapılmamışken kullanıcıların doğrulandığına dair yanlış iddialarda bulunmayı açıkça yasaklıyor" ifadesini kullanan komisyon, X'e uyumluluk sorunlarını gidermek için alacağı önlemleri bildirmesi için 60 gün süre tanıdı.
X'in cezası ayrıca, reklam deposunun şeffaflık ve erişilebilirlik eksikliğinden kaynaklanan DSA ihlallerini de kapsıyor. DSA, platformların reklamlarla ilgili belirli bilgileri kamuya açık hale getirmesini gerektiriyor, böylece araştırmacılar ve kullanıcılar "dolandırıcılıkları, hibrit tehdit kampanyalarını, koordine edilmiş bilgi operasyonlarını ve sahte reklamları tespit edebilsin." X'in bu verileri araştırmacılara sunarken "aşırı gecikmeler" yaşadığı ve veri paylaşıldığında bile "reklamın içeriği ve konusu gibi kritik bilgileri hariç tuttuğu" belirtildi. Bu durum, özellikle seçim dönemlerinde, yanıltıcı reklamların kaynağının belirsizleşmesi riskini taşıyor.
Benzer şekilde, X platformu araştırmacılara platformun halka açık verilerine erişim sağlamadığı için de cezalandırıldı. Musk'ın Şubat 2023'te ücretsiz veri erişimini sonlandırması, X'in araştırmaları engellediği yönünde uyarılara neden olmuştu. Yıl sonuna kadar 100'den fazla araştırmacı, nefret söylemi, çocuk güvenliği ve yanlış bilgilendirme üzerine yapılan çalışmaları etkileyen X platformunu incelemeyi bıraktıklarını bildirdi. Bu araştırmacılar, sadece erişim sorunlarından değil, aynı zamanda Musk'ın platform hakkında olumsuz bir şey bildirmeleri halinde dava edilebilecekleri endişesinden de bahsetti.
X'in reklam deposu ve araştırma erişimiyle ilgili sorunları nasıl iyileştireceğini Komisyona bildirmesi için 90 günü var, ancak Musk şimdiden yasal yollara başvurabileceğinin sinyalini veriyor.
AB, X'in Cezaya İtiraz Etmesini Bekliyor
Musk, cezaya doğrudan yorum yapmazken, bazı ABD'li politikacılar kararı "sansür" olarak nitelendirdi. Bu politikacılar, AB'nin büyük teknoloji şirketlerine yönelik daha sıkı düzenlemelerinin Amerikan şirketlerini hedef aldığını ve Amerikan düşünce özgürlüğünü kısıtladığını savunuyor. Bu yönde, AB'nin teknoloji düzenlemelerine karşı çıkacak ve AB Komisyonu'na karşı ABD federal mahkemelerinde dava açılmasına olanak tanıyacak bir yasa teklifi gündeme getirildiği de haberlerde yer aldı.
Avrupa Komisyonu, X'in cezaya itiraz etmesini bekliyor gibi görünüyor. Bir AB yetkilisi, X hakkındaki soruşturmanın tamamlanmasının, X'in olası bir dava açacağını öngörerek güçlü bir yasal zemin oluşturma hedefiyle iki yıldan fazla geciktiğini belirtti. X ise konuyla ilgili bir açıklama yapmadı.
X'in hukuki olarak ne kadar başarılı olabileceği belirsizliğini koruyor. Komisyonun teknoloji şefi, X'e verilen cezanın "makul ve orantılı" olduğunu ve AB kullanıcılarını risklere maruz bırakabilecek uyumsuzluk korkularına dayandığını vurguladı. Yetkili, "DSA'nın sansürle hiçbir ilgisi olmadığını vurgulamak çok önemli" dedi.
