Antik bir insan akrabası olarak bilinen ve 'Ejderha Adam' lakabıyla tanınan bireyin gerçek kimliği, çığır açan DNA analizleri sayesinde nihayet aydınlatıldı.
Gizem, 1933 yılında Çin'in Harbin şehrinde bir işçi tarafından bulunan devasa, insana benzeyen bir kafatasıyla başladı. İşçinin kuyuya gömdüğü Harbin kafatası, 2018 yılında ailesi tarafından bilim dünyasına bağışlandı. Bu olağanüstü büyüklükteki kafatası, uzun ve alçak bir beyin boşluğuna, belirgin bir kaş çıkıntısına, geniş bir burun ve büyük gözlere sahipti. Kafatasının sıra dışı şekli ve boyutları nedeniyle uzmanlar, 2021 yılında ona yeni bir tür adı verdi: Homo longi ya da 'Ejderha Adam'.
Ancak son birkaç yıldır, en az 146.000 yıl önce yaşamış olan Ejderha Adam'ın ayrı bir tür olup olmadığı konusunda yoğun tartışmalar yaşanıyordu. Bazı araştırmacılar, daha önce hiçbir Denisovan kafatası bulunamadığı için, Ejderha Adam kafatasının, Denisovanlar adı verilen antik insan grubuna ait olabileceğini öne sürüyordu.
Şimdi, önemli bilimsel dergilerde yayımlanan iki yeni çalışma, Ejderha Adam'ın aslında Denisovanların yüzü olduğunu kanıtladı.
Araştırmacılar, Harbin kafatasının kemik ve dişlerinden antik genom elde etmeye çalıştılar ancak başarılı olamadılar. Bununla birlikte, dişler üzerinde sertleşmiş plaktan ve iç kulak kemiğinden bazı protein bilgilerinden DNA kurtarmayı başardılar.
Kafatasından elde edilen ve anneden çocuğa geçen mitokondriyal DNA (mtDNA), Ejderha Adam'ın Sibirya'da yaklaşık 217.000 ila 106.000 yıl önce yaşamış erken bir Denisovan grubuna akraba olduğunu gösterdi. Bu da, Denisovanların Asya'da geniş bir coğrafi alana yayıldığı anlamına geliyor.
Ek olarak, araştırmacılar kafatasının 'proteomu'nu, yani iskelette bulunan protein ve amino asit setini incelediler. Proteomu, çağdaş insanlar, Neandertaller, Denisovanlar ve insan olmayan primatların proteomlarıyla karşılaştırarak, Harbin kafatası ile erken Denisovanlar arasında net bir bağlantı buldular.
Daha önce Denisovanlar, çoğunlukla DNA'larından ve çok az sayıda fosilden biliniyordu. Bu durum, 150 yılı aşkın süredir Avrupa ve Batı Asya'da kafatasları bulunan Neandertallerin aksineydi.
Harbin kafatasının Denisovan olarak tanımlanması ve bir süre önce Taiwan açıklarında bulunan bir çene kemiğinin de Denisovan olarak belirlenmesi, paleoantropologların artık diğer bilinmeyen kafataslarını karşılaştırabilecekleri kesin örneklere sahip olduğu anlamına geliyor.
Bu keşif, Orta Pleistosen döneminde (yaklaşık 789.000 ila 126.000 yıl önce) Asya'daki insan evrimi hakkında bilinenleri yeniden gözden geçirmeyi gerektiriyor. Bu dönemde Avrasya, en az üç farklı hominine (insanlar, Neandertaller ve Denisovanlar) ev sahipliği yapıyordu ve bu gruplar sık sık birbiriyle çiftleşiyordu.
Uzmanlar, fosillerin çoğunda DNA'nın iyi korunamaması nedeniyle Orta Pleistosen dönemi fosil kafataslarının boyutu ve şekli üzerine yapılan çalışmaların, akrabalık ilişkilerini test etmek için hayati önem taşıdığını belirtiyorlar. Bu çalışmalar, Denisovanların gerçekten neye benzediğini belirlemek için önemli bir adım. Ancak antik insan fosillerinden antik DNA ve proteom çıkarımlarından kesinlikle daha fazlasının geleceği düşünülüyor.
