Düzenli egzersizin, özellikle kalp sorunlarından kaynaklanan ölüm riskini azalttığı biliniyor. Ancak bilim insanları, bu risk azalmasının cinsiyetler arasında farklılık gösterebileceğini ve bazı kişilerin daha az egzersiz süresiyle daha fazla fayda sağlayabileceğini keşfetti.
Peki, ölüm riskini azaltmak için kimin daha fazla egzersiz yapması gerekiyor: Kadınların mı, erkeklerin mi?
Görünüşe göre kadınlar, bu hayati faydaları erkeklere kıyasla daha kolay elde edebiliyor. 2024 yılında büyük bir bilimsel dergide yayımlanan geniş kapsamlı bir araştırmaya göre, 27 ila 61 yaş arasındaki 412.000'den fazla yetişkinin verileri incelendi. Katılımcıların %55'i kadındı.
Araştırmacılar, düzenli olarak egzersiz yapan kadınların, aynı cinsiyetteki egzersiz yapmayan bireylere kıyasla herhangi bir nedenden ölüm riskinde %24'e varan bir azalma gördüğünü belirtti. Erkeklerde ise bu risk azalması %15 seviyesindeydi.
Çalışma, kadınların bu hayati faydaları erkeklerden çok daha hızlı kazandığını da ortaya koydu. Erkeklerde ölüm riskindeki en yüksek azalma, haftada yaklaşık 300 dakika orta ila yüksek yoğunluklu fiziksel aktivite (OYFA) ile görüldü ve bu %18'lik bir azalmaya karşılık geliyordu. Kadınlar ise bunun yarısından daha az bir sürede, haftada yaklaşık 140 dakika OYFA ile benzer faydayı elde etti. Kadınlar haftada 140 dakikadan fazla egzersiz yaptıklarında fayda artmaya devam etti ve yaklaşık 300 dakikada zirveye ulaştı.
Araştırmacılar, bu eğilimin tüm egzersiz süreleri boyunca geçerli olduğunu ve kadınların, egzersiz miktarı ne olursa olsun, erkeklere kıyasla sürekli olarak "orantılı olarak daha fazla fayda" gördüğünü buldu.
Çalışmaya katılan kadınların yaklaşık %20'si ve erkeklerin %28'i, haftada iki veya daha fazla güç antrenmanı (ağırlık kaldırma gibi) seansı yaptıklarını belirtti. Ortalama olarak, haftada en az iki kez güç antrenmanı yapan kadınların, daha az veya hiç yapmayan kadınlara kıyasla ölüm riski %19 daha düşüktü. Erkeklerde ise bu oran %11 idi.
Bu faydalar, özellikle kardiyovasküler sağlık söz konusu olduğunda daha da belirgindi.
Egzersiz yapmayan bireylerle karşılaştırıldığında, aerobik fiziksel aktivite yapan kadınların kardiyovasküler ölüm riski %36 daha düşüktü. Aktif erkeklerde ise bu risk azalması yaklaşık %14'tü. Kas güçlendirme antrenmanları da benzer sonuçlar verdi; kadınlarda kardiyovasküler riskte %30, erkeklerde ise %11 azalma görüldü.
Araştırmacılar, kadınların kas güçlendirme ile kardiyovasküler ölüm riskinde %30'luk bir azalma görmesinin oldukça şaşırtıcı olduğunu ve bu kadar yüksek bir oranda ölümlülüğü azaltan çok fazla şey olmadığını vurguladı.
Çalışmanın bazı sınırlamaları da bulunuyor. Egzersiz verilerinin kişilerin kendi beyanlarına dayanması ve yalnızca boş zaman aktivitelerini içermesi (ev işleri veya meslek gereği yapılanlar sayılmamış) bu sınırlamalardan bazıları. Ayrıca, katılımcılardaki potansiyel olarak değerlendirilmeyen sağlık sorunları veya kişilerin zaman içindeki egzersiz alışkanlıklarındaki değişiklikler de çalışmaya dahil edilmedi.
Bununla birlikte, elde edilen sonuçlar 2011 yılında yayımlanan benzer bir meta-analizin bulgularıyla örtüşüyor. O analiz de egzersiz ile daha düşük ölüm riski arasındaki bağlantının kadınlarda erkeklere göre daha güçlü olduğu sonucuna varmıştı.
2024 araştırmasının yazarları, bu bulguların daha fazla kadını egzersiz yapmaya teşvik etmesini umuyor. İster geleneksel kardiyo egzersizleri ister vücut ağırlığıyla yapılan veya ağırlık kaldırma gibi kas güçlendirme antrenmanları olsun, düzenli egzersizin uzun vadeli sağlık için sunduğu önemli faydalar olduğu belirtiliyor.
