Ayağımızın altındaki zemini çoğu zaman sıradan bir şey gibi görsek de, aslında karmaşık katmanlarının içine yazılmış durumda Dünya'nın ve bizim tarihimiz yatıyor. Araştırmalar, bu tarihin derinliklerinde, Dünya'nın geçmişine ait az bilinen bölümler olduğunu gösteriyor. Hatta, Dünya'nın iç çekirdeğinin içinde başka, daha da içte bir çekirdek olabileceğine dair bulgulara rastlandı.
Geleneksel olarak Dünya'nın dört ana katmanı olduğunu öğrenmiştik: yer kabuğu, manto, dış çekirdek ve iç çekirdek. Yerin kabuğunun altında ne olduğuna dair bilgimiz, çoğunlukla volkanların açığa vurduklarından ve sismik dalgaların bize taşıdıklarından elde ediliyor.
Bu dolaylı gözlemlerden yola çıkarak bilim insanları, sıcaklığı 5.000 santigrat derecenin üzerine çıkan ve aşırı derecede sıcak olan iç çekirdeğin, Dünya'nın toplam hacminin yalnızca yüzde 1'ini oluşturduğunu hesaplamıştı.
Ancak birkaç yıl önce yapılan araştırmalar, Dünya'nın iç çekirdeğinin aslında iki farklı katmana sahip olabileceğine dair kanıtlar buldu.
Bu bulgular oldukça heyecan verici ve ders kitaplarını yeniden yazmamız gerekebileceği anlamına gelebilir.
Araştırma ekibi, sismik dalgaların Dünya içinden geçerken ne kadar sürede yol aldığını gösteren, yıllardır toplanmış binlerce veriyi incelemek ve iç çekirdeğin modelleriyle eşleştirmek için özel bir arama algoritması kullandı.
Sismik dalgaların Dünya katmanları arasındaki farklı yolculukları.
Peki orada, derinlerde ne var? Ekip, iç çekirdeğin yapısındaki farklılıkların sismik dalgaların özelliklerini nasıl değiştirdiğini gösteren bazı modelleri inceledi ve bazılarının diğerlerinden daha olası olduğunu buldu. Bazı modeller, iç çekirdeğin malzemesinin sismik dalgaları ekvatora paralel olarak daha hızlı ilettiğini öne sürerken, diğerleri malzeme karışımının dalgaların Dünya'nın dönme eksenine daha paralel olarak daha hızlı ilerlemesine izin verdiğini gösteriyor.
Bu çalışma, iç çekirdekte derinlikle çok fazla bir değişim göstermedi, ancak yavaş ilerleme yönünün 54 derecelik bir açıyla değiştiğini ve daha hızlı dalga yönünün eksene paralel olduğunu tespit etti.
Bulgular, demirin yapısında bir değişikliğe işaret eden kanıtlar içeriyor. Bu da belki de Dünya'nın tarihinde iki ayrı soğuma olayının yaşandığını düşündürüyor.
Bu büyük olayın detayları hala biraz gizemli olsa da, Dünya'nın iç çekirdeği hakkındaki bilgilerimize bir parça daha eklemiş olduk. Bu bulgular, mevcut Dünya yapısı modellerimizle tutarsız olan bazı deneysel kanıtları da açıklayabilir.
En içteki bir katmanın varlığı daha önce de şüphelenilen bir durumdu ve iç çekirdeği oluşturan demir kristallerinin farklı yapısal hizalamalara sahip olduğuna dair ipuçları vardı.
Ekip, küresel depremlerin ve alıcı istasyonlarının dağılımındaki sınırlamalar, özellikle kutup karşıt noktalarında eksik veri olmasına neden olduğunu ve bu durumun sonuçlarının kesinliğini azalttığını belirtiyor. Ancak vardıkları sonuçlar, en içteki iç çekirdeğin yapısına dair diğer çalışmalarla da uyumlu.
Gelecekteki araştırmalar bu veri boşluklarının bir kısmını doldurabilir ve bilim insanlarının bulgularını doğrulamasına veya çürütmesine olanak tanıyarak, Dünya tarihinin bu en erken katmanında yazılı olan hikayeleri daha net anlamamızı sağlayabilir.
