Teknoscope olarak bu ilginç gelişmeyi mercek altına alıyoruz. 9 Temmuz Çarşamba günü, gezegenimizin ekseni etrafındaki dönüş hızının artmasıyla ortalamadan 1.3 milisaniye daha kısa bir gün yaşandığı tahmin ediliyor. Ancak bilim insanları, 22 Temmuz ve 5 Ağustos tarihlerinde sırasıyla 1.38 ve 1.52 milisaniye daha kısa günler yaşanacağını öngörüyor. Peki, Dünya neden hızlanıyor ve bu durum günlük hayatımızı nasıl etkileyecek?
Dünya neden daha hızlı dönüyor?
Dünya'da bir gün yaklaşık 86.400 saniye, yani 24 saattir. Bu süre, gezegenimizin kendi ekseni etrafında bir tam dönüşünü tamamlaması için geçen zamandır. Ancak bu dönüş hızı, Güneş'in ve Ay'ın konumu ile Dünya'nın çekim alanı gibi birçok faktörden etkilenir. Özellikle Ay'ın konumu kritik bir rol oynar. 9 Temmuz, 22 Temmuz ve 5 Ağustos tarihlerinde Ay, ekvatordan en uzak konumda olacak. Bu durum, Ay'ın Dünya üzerindeki çekim kuvvetinin etkisini değiştiriyor. Bunu dönen bir topaç gibi düşünebiliriz: Topacın ortasına parmaklarınızı koyup döndürdüğünüzde, tepesinden veya altından tuttuğunuz zamanki kadar hızlı dönmez. Benzer şekilde, Ay kutuplara yaklaştığında Dünya daha hızlı dönmeye başlıyor ve bu da günlerimizin normalden daha kısa sürmesine neden oluyor. Konuyla ilgili uzmanlar, bu durumun gezegenimizin iç çekirdeğindeki hareketlilik, okyanus akıntıları ve atmosfer basıncı gibi diğer faktörlerle de ilişkili olabileceğini belirtiyor.
1.5 milisaniyelik kayıp Dünya'daki yaşamı nasıl etkiler?
Bu milisaniyelik kayıplar çoğu insan için fark edilmese de, bilgisayarlar, GPS sistemleri, bankacılık ağları, büyük teleskoplar ve elektrik şebekeleri gibi son derece hassas senkronizasyon gerektiren sistemler için her milisaniye büyük önem taşıyor. Uzmanlar, bu sistemlerin veri akışının inanılmaz bir hızla gerçekleştiğini ve her verinin doğru bir zaman damgasıyla etiketlenmesi gerektiğini belirtiyor. Küresel zaman referansı olan Koordineli Evrensel Zaman (UTC), dünya genelinde 80'den fazla enstitüde işletilen 400'den fazla atomik saat tarafından belirleniyor. Atomik saatler nanosaniye düzeyinde hassasiyete sahipken, Dünya'nın dönüş hızı düzensizlik gösterebiliyor. Bu nedenle UTC, Dünya'nın dönüş süresinden bağımsız olarak belirleniyor. Ancak zamanla bu küçük farklılıklar birikebilir. Bu gibi durumlarda, küresel zaman yöneticileri, Dünya'nın dönüş süresi ile atomik saatler arasındaki senkronizasyonu korumak için 'sıçrama saniyesi' adı verilen bir ayarlama yapıyordu. Bu uygulama sayesinde, UTC'nin verdiği zamanın Dünya'nın dönüşüyle bir saniye içinde eşleşmesi sağlanıyordu. Ancak 2022 yılında bilim insanları, bu sıçrama saniyelerinin hassas zamanlama sistemlerinde yarattığı aksaklıklar nedeniyle 2035'e kadar kaldırılması yönünde karar aldı.
Dünya'daki günler kısalıyor mu?
Son milyarlarca yıl boyunca, aslında Dünya'nın dönüş hızı yavaşlamış ve günler uzamıştı. Örneğin, araştırmalar bir milyar ila iki milyar yıl önce Dünya'da bir günün sadece 19 saat sürdüğünü ortaya koyuyor. Bilim insanları bu yavaşlamanın temel nedeninin, Ay'ın gezegenimizden kademeli olarak uzaklaşması ve dolayısıyla çekim gücünün zayıflaması olduğunu belirtiyor. Ancak 2020 yılından bu yana gezegenimizde ilginç bir değişim gözlemleniyor: Dünya'nın dönüş hızı bir miktar artmış durumda. Uzmanlar, son 50 yıla kıyasla günlerin artık biraz daha kısa olduğunu ifade ediyor. Bu beklenmedik hızlanmanın nedenleri üzerinde araştırmalar devam ederken, gezegenimizin dinamik yapısı bir kez daha ne kadar karmaşık olduğunu kanıtlıyor.
