Dinozorların sonunun, Kretase dönemini sona erdiren asteroid çarpışmasıyla bağlantılı olduğu uzun süredir biliniyor. Ancak bu trajik sonun detayları, çarpışma kraterinin keşfedilmesinden bu yana tartışma konusu olmaya devam ediyordu. Çarpışmanın tek başına dinozorları yok etmek için yeterli olduğuna dair pek çok kanıt bulunuyordu. Ancak asteroidin gelişi, daha önceki kitlesel yok oluşlarla ilişkilendirilen büyük volkanik patlamaların ortasına denk gelmişti. Çarpışmadan hemen öncesine tarihlenen fosiller ise, dinozorların hakim olduğu ekosistemlerin çeşitliliğini yitirdiğini ve bu durumun çöküşe daha yatkın hale gelmelerine neden olduğunu düşündürüyordu.
Şimdi ise yeni bir çalışma, mevcut fosillerin kuşlar dışındaki tüm dinozorları yok eden çarpışmadan önceki son birkaç yüz bin yıl içinde oluştuğunu ortaya koydu. Bu bulgular, tür zenginliğinin bir sorun olmadığını, en azından çarpışma bölgesinin çevresinde bu durumun geçerli olduğunu gösteriyor.
Wyoming ve New Mexico Karşılaştırması
Nesli tükenmiş dinozorların son günlerine dair bildiklerimizin çoğu, günümüz Wyoming eyaletinde bulunan zengin fosil yatakları olan Hell Creek Formasyonu'ndan geliyor. Bu yataklar hem çarpışmadan önceki birkaç yüz bin yıla tarihleniyor hem de çarpışmanın hemen sonrasını yansıtan tortular içerebiliyor. Kuzey Büyük Ovalar ekosistemini yansıtan bu bölgenin ötesinde ise çok az bilgimiz vardı. Hell Creek'teki tür çeşitliliğinin küresel ölçekte ne kadar temsilci olup olmadığı veya bölgesel ekosistem farklılıklarının olup olmadığı net değildi.
Bu durum, çarpışmadan hemen önceki dinozorların durumuna ilişkin son argümanın temelini oluşturuyor. Eğer Hell Creek'te gördüğümüz topluluklar genel bir tabloyu yansıtıyorsa, dinozorların Kretase-Tersiyer (KT) çarpışmasının yarattığı ekosistem yok oluşunu atlatacak çeşitliliğe sahip olmadığı argümanı daha kolay desteklenir hale geliyordu.
Hell Creek'teki fosilleri bağlamına oturtmak için başka bölgelerden de fosillere ihtiyaç duyuluyordu. Ancak bilinen diğer fosil topluluklarının tamamı Kretase döneminin daha erken evrelerine ait olduğundan, küresel dinozor çeşitliliği hakkında fazla bir şey söylemek zordu.
Şimdi ise günümüz New Mexico eyaletinde, San Juan Havzası'ndaki Naashoibito Üyesi'nden alınan tabakaların yeni argon tarihlemesiyle bu durum değişti. Bu bölgeden çok sayıda dinozor fosili elde edilmişti ve bu alanın Hell Creek'teki ekosistem türünden farklı olduğu biliniyordu. Ancak daha önce, kitlesel yok oluştan yaklaşık bir milyon yıl öncesine tarihleniyordu. Yeni tarihler ve manyetik alan terselmelerinin uyumu, bu ekosistemin Hell Creek'teki ekosistemle çağdaş olduğunu ve kitlesel yok oluştan önceki son birkaç yüz bin yıla tarihlenmesi gerektiğini gösteriyor.
Çeşitli Ekosistemler
Naashoibito'daki fosiller, şimdi “Alamo Wash yerel faunası” olarak adlandırdığımız bir ekosistemi ortaya çıkardı. Bu ekosistem, 1.500 kilometre daha güneyde olmasına rağmen Wyoming'de bulunanlardan oldukça farklıydı. Türlerin analizi, araştırmacıların Kretase'nin sonlarında dinozorların iki “biyo-bölge” oluşturduğunu bulmalarını sağladı; yani kuzey ve güney alanlarında belirgin ekosistemler mevcuttu.
Bu durum, alanlardan kaynaklanan bir sapma gibi görünmüyor. Çünkü memeli fosilleri kitlesel yok oluş yakınlarında her iki alanda da tek bir topluluğu yansıtırken, daha önce ve sonrasında farklı ekolojilere sahipti. Araştırmacılar, bu ayrımın temel itici gücünün sıcaklık farkları olduğunu öne sürüyorlar; bu durum, genel olarak kendi vücut ısılarını daha iyi kontrol edebilen memeliler üzerinde daha az etkili olmuş olabilir.
Genel olarak, araştırmacılar, “dinozorların New Mexico'da Kretase'nin sonuna kadar geliştiği” sonucuna varıyorlar. Bu bulgu, sınırlı çeşitliliğin dinozorların yok oluşuna zemin hazırladığı fikrine doğrudan işaret etmekle kalmıyor, aynı zamanda çağdaş Deccan Tuzakları'ndaki patlamaların etkisi için de çıkarımları olabilir. Eğer bu patlamalar küresel ölçekte büyük bir etkiye sahip oluyorsa, dinozorların herhangi bir yerde gelişiyor olması pek olası görünmüyor.
Ancak bu yeni verilerle bile, resmimiz hala Kuzey Amerika kıtasındaki ekosistemlerle sınırlı. Başka yerlerden de fosillerimiz var, ancak tam olarak tarihlendirilmiş değiller. Kretase'nin sonlarında Avrupa ve Güney Amerika'da dinozorlara dair bazı işaretler bulunuyor, ancak bulundukları ekosistemler hakkında net bir resmimiz yok. Dolayısıyla, bu bulgular dinozorların yok oluş öncesindeki çeşitliliğini aydınlatmaya yardımcı olsa da, hala öğrenilecek çok şey var.
