Yapay zeka (YZ) veri merkezlerine yönelik büyük yatırımlar gündemdeyken, bu devasa yapılar olmadan işlevsiz depolardan farksız kalıyor. Bu durumun en önemli nedeni ise küresel iletişimi sağlayan deniz altı kablo altyapısı. Son iki yılda bu altyapıya yapılan yatırımlar iki katına çıkarak 13 milyar dolara ulaştı. Ancak artan yatırımlarla birlikte, kablo kesintisi tehlikesi de giderek büyüyor.
Yapılan güncel bir rapora göre, önümüzdeki iki yıl içinde deniz altı kablo altyapısına yapılacak 13 milyar dolarlık yatırım, önceki iki yıllık döneme göre yaklaşık iki katına denk geliyor. Bu devasa yatırımın ana itici gücü ise Meta, Amazon, Microsoft ve Google gibi büyük teknoloji şirketleri. Mevcut deniz altı kabloları dünya genelinde yaklaşık 1.1 milyon kilometreyi kapsıyor ve bu ağ her yıl büyüyor. Deniz altı kablo üretimi ve kurulumunda dünyanın en büyük firmalarından birinin yetkilileri, son on yılda büyük teknoloji şirketlerinin bu pazarın yaklaşık %50'sini oluşturduğunu belirtiyor.
Amazon'un ABD ve İrlanda arasında kurulacak olan Fastnet projesi, deniz altı kablo döşeme çalışmalarının yalnızca bir örneği. Meta'nın 50.000 kilometreyi aşacak ve dünyanın en büyük deniz altı projesi olma unvanını taşıyan Waterworth Projesi ise ABD, Brezilya, Afrika, Hindistan ve Avustralya'yı birbirine bağlayacak. Şirket aynı zamanda 45.000 kilometreyi aşkın kablo ile tüm Afrika'yı ve Avrupa'nın bazı bölgelerini birbirine bağlayacak 2Africa projesini de hayata geçiriyor. Google, Florida, Bermuda, Azorlar ve İspanya'yı birbirine bağlayacak yeni Sol kablosunu duyururken, Microsoft da İrlanda ve Birleşik Krallık arasına üç yeni deniz altı kablosu döşüyor.
Ancak bu yoğun yatırım ve gelişim süreci, deniz altı kablo kesintisi gibi artan bir tehlikeyi de beraberinde getiriyor. Kabloların zarar görmesi, bazen tüm ülkelerin internet erişimini kesintiye uğratabiliyor. Siber güvenlik firmalarından uzmanlar, kablo kesintilerinin sıklıkla meydana geldiğini ve çoğunlukla kazara gerçekleşse de, bazı son kesintilerin belirli bir örüntü izlediğine dair işaretler olduğunu belirtiyor.
NATO, Baltık Denizi bölgesinde yaşanan çok sayıda 'gizemli' kablo kesintisinin ardından bu yılın başlarında Baltic Sentry programını başlattı. Programın bölgede olumlu bir etkisi olduğu ve daha fazla kesintinin yaşanmadığı gözlemlendi. Diğer yandan, Tayvan ve Çin arasındaki gerilimler deniz altı kablolarını da etkilemiş durumda ve Tayvan bu nedenle kıyılarındaki devriyeleri artırdı.
Hasar gören bir deniz altı kablosunun onarım süresi ortalama 40 gün olarak belirtiliyor. Deniz altı kablo sektörü bu süreyi kısaltmak için çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda, etkilenen tüm ülkelerin iş birliğini gerektirecek yeni bir kablo onarım modeli üzerinde görüşmeler yapıldığı bildiriliyor.
