Ara

Dev Moai Heykelleri Nasıl Yürütüldü? Bilim İnsanları Gizemi Çözüyor!

Paskalya Adası'nın devasa moai heykellerinin, sadece birkaç kişi, uzun halatlar ve sarkaç dinamiği kullanılarak hareket ettirilebileceği yeni bir çalışma ile ortaya kondu.

Araştırmacılar, uzun yıllardır Paskalya Adası (Rapa Nui) yerlilerinin, ortalama onlarca ton ağırlığındaki devasa, insan yüzlü moai heykellerini yüzyıllar önce nasıl taşıdıklarını tartışıyor. Yapılan yeni bir araştırma, fizikteki prensiplerin bu konuda onlara yardımcı olduğunu gösteriyor.

Antropologlar, ocaklardan çıkarıldıktan kısa bir süre sonra terk edilen eksik moai heykellerinde belirli detayların eksik olduğunu fark ederek bu keşfi yaptı. Ekip, çalışmada belirttiği üzere, heykellerin nihai törensel tasarımlarına oyulmadan önce, taşınmalarını kolaylaştırmak amacıyla kütle merkezlerinin alçak tutulduğunu ve öne doğru eğimli bir tasarıma sahip olduklarını gözlemledi.

Ekip, moai heykellerini sanal ortamda yeniden oluşturdu ve üç halat ile beş ila 60 kişi arasında bir grupla, moailerin Rapa Nui arazisinde ortalama 89 santimetre uzunluğunda adımlar atarak seyahat edebileceğini buldu.

Bu bulgular, Rapa Nui topluluklarının moaileri Rano Raraku ocağından nihai konumlarına taşımak için devasa kaynaklara ve çok sayıda insana ihtiyaç duyduğu yönündeki geleneksel görüşe karşı "inandırıcı" bir kanıt sunuyor.

Çalışmanın ortak yazarlarından biri, heykelin hareket ettiğini gördüğünüzde "elbette bu şekilde taşıdılar" diyeceğiniz bir şekilde, çok az insanla inanılmaz derecede ustaca bir yöntemle taşındığını bulduklarını belirtti.

Yürüyen Moai Deneyi

Rapa Nui adası yaklaşık 1000 yıl önce ilk kez yerleşime açıldı. Günümüzde Rapa Nui halkı, bu 164 kilometrekarelik adayı, 1.1 metreden 9.8 metreye kadar değişen boyutlarda devasa taş heykellere ev sahipliği yapıyor. Moailerin törensel konumları, ortalama olarak çıkarıldıkları yerden 10 kilometre uzakta bulunuyor.

Ancak, Rapa Nui halkının bu devasa taşları yüzyıllar önce nasıl taşıdığı uzun süredir tartışma konusu. Hipotezlerden biri heykellerin "yürüdüğü" yönünde. Bu hipotez doğrultusunda bir ekip, 2012 yılında 18 kişilik bir ekibin, 4.4 ton ağırlığındaki bir replikayı 40 dakikada 100 metre yürüttüğünü gösteren bir deneyi gerçekleştirdi.

Deneyin amacı, belirli insan sayılarını test etmek değildi, daha ziyade bu ağırlıktaki bir nesneyi hareket ettirebilecek en az insan sayısını bulmaktı.

Heykelleri hareket ettirmek için gereken insan sayısı analiz edilmeden önce bu fiziksel testin yapılması gerektiğini kabul eden ekip, bu eksik parçayı tamamlamak için, yüzyıllardır var olan yollar boyunca bulunan 62 moai heykelinin 3 boyutlu sanal modellerini oluşturdu.

Bu modeller, bu heykellerin yaklaşık 6 ila 15 derecelik belirgin bir öne eğime sahip olduğunu ortaya koydu. Bu eğim, kütle merkezini, heykellerin kendi başlarına ayakta duramayacakları şekilde kaydırıyordu. Yazarlar, kütle merkezinin, "yürüyüş"ün bir parçası olarak oluşturulan yanlara sallanma için gereken stabiliteyi sağladığını öne sürüyor.

Yazarlar ayrıca, yol moailerinin, her adım için bir "dönme noktası" görevi gören D şeklinde bir tabana sahip olduğunu belirtti. Yol moailerinin hiçbirinde göz yuvasının bulunmaması ancak nihai moailerin hepsinde bulunması, son rötuşların nihai heykellerin yerlerine ulaştıklarında yapıldığının kanıtı olarak sunuluyor.

Ekip ayrıca, 20 ila 30 metre uzunluğundaki halatları kullanarak "yürüyen" moailerin fiziğini modelledi. Bu modellemeye moailerin kütlesi, düzensiz şekilleri ve "yürüyen" hareketin başlaması için gereken kuvvetin hesaplanması dahil edildi.

Bulgular, moainin devasa boyutuna bağlı olarak, hareketi başlatmak için 15 ila 60 kişinin, devam ettirmek için ise beş ila 25 kişinin gerektiğini gösterdi. Yazarlar, bu taşıma yönteminin "dikkat çekici derecede verimli" olduğunu belirtti.

Halatları çekmek, bir sallanma hareketi yaratarak tabanın dönmesini ve öne doğru "adım atmasını" sağladı. Sarkaç dinamiği sayesinde, adımlar başlatıldıktan sonra daha az çaba gerektiriyordu.

Araştırmacılar, moailerin ortalama saatte 310 metre "yürüyebileceğini" hesapladı. Daha büyük moailerin, daha uzun adımları sayesinde daha yavaş olması gerekmiyordu. Ortalama boyutlarda bir moai, 10 kilometrelik bir yolculuk için yaklaşık 11.000 adım atmış olacaktı.

Dış Bakış

Bu araştırma, "tartışmaya zekice ve değerli bir katkı" olarak nitelendiriliyor. Çalışmaya dahil olmayan bir arkeolog ve tarih öncesi profesörü, araştırmanın "zekice ve değerli bir katkı" olduğunu belirtti.

Ancak, sunulan verilerin, yazarların yorumlarından farklı bir dizi yoruma da uygun olduğunu söyledi. Örneğin, yol moailerinin, farklı bir törensel amaca hizmet etmeleri, farklı uzmanlık düzeylerine sahip farklı insanlar tarafından yapılmış olmaları veya belirli bir zaman dilimine ait bir trend olmaları nedeniyle farklı şekilde mühendislik edilmiş olabileceğini belirtti.

Ayrıca, bu araştırmanın Rapa Nui halkının moaileri nasıl taşıdığına dair bir olasılığı gösterdiğini, ancak başka makul hipotezlerin de bulunduğunu vurguladı. "Yazarların mevcut çalışması, heykellerin dikey hareketinin teknik olasılığını daha da gösteriyor, ancak bunun gerçekleştiğini kanıtlamıyor" dedi.

Lipo ve Hunt için, "yürüyen moai" hipotezinin eleştirmenleri "kanıtların tamamını açıklayacak makul alternatifler sunmaya henüz istekli değiller."

Önceki Haber
Windows Kullanıcıları Dikkat! Apple Magic Trackpad'e Rakip: Haptic Geri Bildirimli HyperSpace Trackpad Pro Tanıtıldı
Sıradaki Haber
Palantir CTO'dan Nvidia CEO'suna Sert Yanıt: "Bağımlılıktan Kurtulmanın İlk Adımı Sorunu Kabul Etmek"

Benzer Haberler: