Gökbilimciler, 1,2 milyar ışık yılı uzaklıktaki devasa bir kara deliğin çevresindeki maddeyi o kadar hızla yediğini gözlemledi ki, kara delik fazlalık maddeyi ışık hızının neredeyse üçte biri hızında 'gevşiriyor'.
Keşif, yaklaşık 1,2 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir Seyfert galaksisinin merkezindeki süper kütleli kara delikle güçlendirilmiş Aktif Galaktik Çekirdek (AGN) incelenirken yapıldı. PG1211+143 olarak adlandırılan bu kara delik, Güneş'in kütlesinin yaklaşık 40 milyon katı bir kütleye sahip ve parlak bir kuasara güç veriyor. Bu özelliği onu, süper kütleli kara deliklerin maddeyi 'yutarak' veya biriktirerek nasıl büyüdüğünü anlamaya çalışan gökbilimciler için önemli bir hedef haline getiriyor.
Araştırma ekibi, Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) X-ışını teleskobu XMM-Newton'u kullanarak kara deliği inceledi ve sadece beş haftalık bir süre içinde nesneye doğru akan, 10 Dünya kütlesine eşdeğer bir madde akışı tespit etti.
Kara deliğin etrafında biriken madde, bir 'yığılma diski' adı verilen, gaz ve tozdan oluşan yassı bir bulut oluşturuyor. Merkezdeki kara delik, bu diskten besleniyor.
Ancak bu devasa kara delik bile bu kadar çok maddeyi sindiremiyor, bu da ciddi bir 'hazımsızlığa' yol açıyor. Sonuç olarak, madde akışları ışık hızının yaklaşık %27'si hızında dışarı doğru püskürtülüyor.
Bu dışa akışlar, kara deliğin madde akışını birkaç günlük bir gecikmeyle takip etti. Bu durum, AGN çevresindeki maddeyi milyonlarca derece sıcaklıklara kadar ısıttı. Oluşan radyasyon basıncı, fazla maddeyi PG1211+143'ün merkezi bölgesinden uzağa itti.
Galaksilerde yıldızlar soğuk, yoğun gaz fazlalıklarından oluştuğu için, bu yüksek hızlı dışa akışlar, gaz ve tozu ısıtarak ve bu malzemeyi uzaklaştırarak PG1211+143'ün çevresini yeni yıldızlar için gerekli yapı taşlarından mahrum bırakabilir.
Bu nedenle, bu kara delikten gelen yüksek hızlı dışa akışları incelemek, bilim insanlarının kara delik patlamalarının galaksileri yıldız oluşum merkezlerinden daha durgun bir varoluşa nasıl dönüştürdüğünü keşfetmelerine yardımcı olabilir. Araştırmacılar, devasa, geçici madde akışları ile sonuçlanan dışa akış arasındaki doğrudan nedensel bağlantıyı kurmanın, yeni madde birikimiyle ilişkili sıcak, göreceli rüzgarları düzenli olarak izleyerek süper kütleli bir kara deliğin büyümesini 'izleme' potansiyeli sunduğunu belirtiyor.
Ekibin araştırması, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS) dergisinde 10 Haziran'da yayınlandı.
