Mart ayında Myanmar'da meydana gelen büyük deprem sırasında yerin kelimenin tam anlamıyla ikiye ayrıldığını gösteren bir video, türünün ilk örneği olabilir.
Video, büyük bir deprem anında yer yüzeyine kadar ulaşan bir zemin kırılmasını, yani Dünya kabuğunun yırtılmasını yakalıyor. 28 Mart'ta yerel saatle 12:50'de meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki deprem, Tayland'a kadar hissedilmiş ve yaklaşık 5.500 kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştu.
Bir solar enerji santralinin güvenlik kamerasından alınan görüntülerde, bir kapının sarsılıp açıldığı ve deprem hareketleri başladığında yerin sarsıldığı görülüyor. Görüntünün yaklaşık 14. saniyesinde, kapının önündeki yol boyunca bir çatlak açılıyor ve zemin düpedüz birbirinden ayrılıyor.
Yerbilimciler, böyle bir zemin yırtılmasını canlı olarak gösteren başka bir video bilmediklerini belirtiyor. Bu görüntülerin, çok büyük bir depremin yüzeye ulaşan kırılmasına dair elimizdeki en iyi kayıt olduğu düşünülüyor.
Myanmar'daki deprem, Burma ve Sunda adı verilen iki küçük tektonik plaka arasındaki Sagaing Fayı üzerinde gerçekleşti. Bu fay, tıpkı Kaliforniya'daki San Andreas fayı gibi, iki plakanın yan yana hareket ettiği dönüşüm (transform) fayı olarak biliniyor ve Myanmar'ın ortasından kuzeyden güneye doğru uzanıyor.
Depremin merkez üssü, videonun çekildiği konumun kuzeyindeydi. Faydaki kırılma merkez üssünden başlayarak hem kuzeye hem de güneeye doğru ilerledi ve fay hattı boyunca zemini çatlattı.
Yerbilimcilere göre, yerin yanlara doğru kayan gerçek bölümü yüzeyden yaklaşık 20-30 kilometre derinliğe kadar iniyor. Bu derinliğin altında kabuk hala hareket etse de, daha esnek olduğu için çatlamak yerine şekil değiştiriyor.
Videoda ilk görülen sarsıntı, kırılmadan yayılan deprem dalgalarından kaynaklanıyor. Ardından, fayın kendisi yani kırılma noktası bölgeye ulaşıyor.
Sismologlar genellikle GPS kullanarak veya saha çalışmaları yaparak kırılmaları deprem sonrası ölçer ve incelerler. Ancak yerin tam olarak nasıl hareket ettiğine dair dinamikleri tam olarak anlamakta zorlanırlar. Bu video, bu olağan dışı dinamikleri anlamaya çalışan araştırmacılar için oldukça faydalı olabilir.
Uzmanlar, sismologların bu videoyu çok yakından inceleyeceğine ve elde edilen verilerin bilimsel yayınlara dönüşebileceğine inanıyorlar.
