Küresel ısınmayı iddialı bir hedef olan 1.5 santigrat dereceyle sınırlamayı başarsak bile, yükselen deniz seviyeleri 21. yüzyılın ikinci yarısında ve sonrasında insanlığın direncini ciddi şekilde zorlayacak.
Bilim insanları tarafından yapılan yeni bir incelemeye göre, küresel okyanusların yükselme hızı son otuz yılda iki katına çıktı ve mevcut eğilimlerle 2100 yılına kadar yılda yaklaşık bir santimetreye ulaşarak yeniden iki katına çıkması bekleniyor.
Uzmanlar, küresel ısınmayı 1.5°C ile sınırlamanın "büyük bir başarı" olacağını ve birçok olumsuz iklim etkisinden kaçınmamızı sağlayacağını belirtiyor. Ancak ekliyorlar: "Bu hedefe ulaşılsa bile, deniz seviyesi artışının uyum sağlamanın çok zor olacağı hızlara ivme kazanması muhtemeldir."
Daha önceki araştırmalar, kıyı şeritlerini koruyucu önlemler alınmadığı takdirde, 2050 yılına kadar deniz seviyesinde yaşanacak ek 20 santimetrelik bir artışın, dünyanın en büyük 136 kıyı kentinde yıllık yaklaşık 1 trilyon dolar sel hasarına yol açabileceğini göstermişti.
Günümüzde deniz seviyesinden bir metre yükseklikte yaklaşık 230 milyon insan yaşıyor ve bir milyardan fazla insan on metre içinde ikamet ediyor.
Deniz seviyesindeki yükseliş, kabaca eşit oranda buz tabakalarının ve dağ buzullarının parçalanmasından ve küresel ısınmaya bağlı olarak fazla ısının %90'ından fazlasını emen ısınan okyanusların genleşmesinden kaynaklanıyor.
Son 20 yılın ortalamasına göre, Dünya'nın yüzey sıcaklığı sanayi öncesi seviyelerin 1.2°C üzerinde, bu bile önümüzdeki yüzyıllarda okyanus seviyesini birkaç metre yükseltmeye yetecek bir artış olarak görülüyor. Mevcut gidişat, yüzyıl sonuna kadar sıcaklıkların bu referans noktasının 2.7°C üzerine çıkacağını gösteriyor.
Dönüm Noktaları Endişe Veriyor
Birleşmiş Milletler'e bağlı Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından yapılan son büyük iklim değerlendirmesinden bu yana bilimsel literatürdeki kanıtları inceleyen uzmanlar, buz tabakalarının yükselen denizlere artan katkısına odaklandı.
2021'de IPCC, sera gazı emisyonlarının ne kadar hızlı azaltılacağına bağlı olarak 2100 yılına kadar muhtemel deniz seviyesi yükseliğinin 40 ila 80 santimetre olacağını tahmin etmişti. Ancak buz tabakalarını belirsizlik nedeniyle hesaplamalarına tam olarak dahil etmemişlerdi. O zamandan beri tablo endişe verici bir şekilde daha net hale geldi.
Uydu verileri, okyanusları yaklaşık 65 metre yükseltebilecek kadar donmuş su içeren buz tabakalarının, daha önce düşünülenden çok daha hassas olduğunu ortaya koydu.
Grönland ve Batı Antarktika'dan okyanusa eriyen veya kopan buz miktarı, şu anda yılda yaklaşık 400 milyar ton civarında olup, son otuz yılda dört katına çıkarak dağ buzullarından kaynaklanan erimeyi geride bıraktı.
Azalan buz tabakalarını geri dönüşü olmayan bir noktaya (dönüm noktaları olarak bilinen) itmek için gereken küresel ısınma miktarına ilişkin tahminler de değişti. Daha önce Grönland'ın 3°C ısınana kadar önemli bir değişiklik göstermeyeceği düşünülürken, şimdi Grönland ve Batı Antarktika için dönüm noktası fikir birliği yaklaşık 1.5°C seviyesine indi.
2015 Paris iklim anlaşması, küresel ısınmanın 2°C'nin "çok altında" ve mümkünse 1.5°C ile sınırlandırılmasını hedefliyor.
Bilim insanları ayrıca, Dünya tarihinin karşılaştırılabilir sıcaklıklara ve ana küresel ısınma sürücüsü olan CO2'nin benzer atmosfer seviyelerine sahip son üç döneminden elde edilen yeni kanıtları da inceledi.
Yaklaşık 125.000 yıl önce, buz çağları arasındaki önceki "buzularası dönemde", küresel ortalama sıcaklığın biraz daha düşük ve havadaki CO2'nin önemli ölçüde daha az olmasına rağmen (günümüzde 424 ppm'ye kıyasla 287 ppm), deniz seviyeleri günümüzden iki ila dokuz metre daha yüksekti.
400.000 yıl önce, CO2 konsantrasyonlarının yaklaşık 286 ppm olduğu biraz daha sıcak bir dönemde ise okyanuslar 6 ila 13 metre daha yüksekti.
Ve Dünya tarihinde CO2 seviyelerinin bugünküne benzediği son ana, yaklaşık üç milyon yıl öncesine dönersek, deniz seviyeleri 10 ila 20 metre daha yüksekti.
Son olarak, bilim insanları buz tabakalarının gelecekte nasıl davranacağına dair son tahminleri gözden geçirdiler.
Uzmanlar, buz tabakalarından kaynaklanan deniz seviyesi yükselişini yavaşlatmak istiyorsak, mevcut sıcaklıklardan kesinlikle soğumamız gerektiğini söylüyor. Buz tabakalarından kaynaklanan deniz seviyesi yükselişini yönetilebilir bir seviyeye yavaşlatmak için uzun vadeli sıcaklık hedefinin +1°C'ye yakın veya muhtemelen daha düşük olması gerekiyor.
