Yapay zeka dünyasının hızla yükselen isimlerinden DeepSeek, Çekya'nın gündemine oturdu. Ülkenin siber güvenlik kurumu, şirketin büyük dil modelleri ve sohbet botu aracılığıyla kullanıcı bilgilerinin Çin hükümetiyle paylaşılabileceği endişesiyle DeepSeek'in kullanımına kısıtlamalar getirdi.
2023 yılında kurulan DeepSeek, özellikle Ocak ayında küresel çapta iOS ve Android uygulamalarını piyasaya sürmesiyle dikkatleri üzerine çekti. Şirket, yapay zeka modelinin düşük seviyeli optimizasyonlar sayesinde rakiplerine göre daha verimli kaynak kullanımı gibi avantajlar sunduğunu belirtmiş ve uygulaması kısa sürede popülerlik kazanmıştı.
Ancak DeepSeek'in Çin hükümetiyle olan bağları, ABD'li yetkililer tarafından ulusal güvenlik riski olarak hızla değerlendirilmişti. Şimdi Çekya da bu endişelere katılarak, şirketin ürünlerine erişimi sınırlama kararı aldı.
Çekya Ulusal Siber ve Bilgi Güvenliği Ajansı (NÚKIB), 9 Temmuz tarihli raporunda, "yetkilerini kullanırken belirlenen gerçekler, yerli ve yabancı ortaklardan elde edilen açık ve gizli bilgilerle desteklenerek, [DeepSeek'in ürünlerinin] kullanımının bir siber güvenlik tehdidi oluşturduğu" sonucuna vardıklarını açıkladı.
NÚKIB'in raporu, Çin'in Ulusal Güvenlik Yasası, Ulusal İstihbarat Yasası ve Casuslukla Mücadele Yasası gibi çeşitli düzenlemelere atıfta bulunarak endişelerini dile getiriyor. Bu yasalar, Çin merkezli şirketlerin, kullanıcıların nerede bulunduğuna bakılmaksızın, kullanıcılarına ait belirli bilgileri Çin hükümetine sunmasını zorunlu kılıyor.
Ajans ayrıca, DeepSeek ve ana şirketi High-Flyer'ın "Çin hükümetiyle daha derin bağları" olduğunu belirtiyor. Raporda, Çin'in Çekya'ya karşı daha önce de çok sayıda casusluk faaliyeti yürüttüğüne dikkat çekiliyor. Uzmanlar da Çin ile bağlantılı aktörlerin 2024'te tüm sektörlerde ve bölgelerde faaliyetlerini sürdürdüğünü ve bu operasyonların kapsamını genişlettiklerini belirtiyor.
Tüm bu bulgular, NÚKIB'i, "önceki casusluk faaliyetleri, AB Üye Devletleri ve NATO Müttefiklerinin ulusal çıkarlarına karşı eylemler, yukarıda açıklanan Çin Halk Cumhuriyeti mevzuatının özellikleri ve ÇHC hükümetinin Çinli şirketler üzerindeki etkisi göz önüne alındığında, ÇHC'nin DeepSeek ürünlerinin yeteneklerini istihbarat faaliyetleri için kullanmasının yüksek bir olasılık olduğu" sonucuna götürdü.
Bu nedenle, Çekya çoğu durumda DeepSeek ürünlerinin kullanımını yasakladı. Güvenlik araştırmacıları ve DeepSeek'in açık kaynaklı modelleri için istisnalar yapıldı; ancak bu modellerin şirketin sunucularıyla etkileşime girememesi gerekiyor. Bu, Çekya'daki kişi ve kurumların DeepSeek'in altyapısına güvenmek yerine modelleri kendi bünyelerinde barındırmaları gerektiği anlamına geliyor.
Çekya bu yasakta yalnız değil: NÚKIB, DeepSeek kullanımına benzer kısıtlamaların New York, Teksas ve Virginia gibi ABD eyaletlerinin yanı sıra Avustralya, Kanada, Danimarka, Hindistan, İtalya, Hollanda, Norveç, Güney Kore ve Tayvan gibi ülkelerde de uygulandığını belirtti. Ayrıca ABD Donanması ve NASA tarafından da yasaklandığı biliniyor.
NÚKIB, "Bu ülkeler grubunun bileşimi göz önüne alındığında, DeepSeek ürünleriyle ilgili endişelerin yalnızca ortak bir kültürel ortamdan veya bu ülkelerin coğrafi konumundan kaynaklanmadığı, daha ziyade bu ürünlerin oluşturduğu riskin objektif bir şekilde tanımlanması ve değerlendirilmesinin ardından bir yanıt olduğu açıktır. Dahası, önümüzdeki aylarda diğer ülkelerin de DeepSeek ürünlerine karşı önlemler alması neredeyse kesindir" ifadelerini kullandı.