Küresel ısınma, 2010 civarından bu yana hız kazandı ve son yıllarda rekor sıcaklıkların yaşanmasına yol açtı. Bu hızlanmanın nedeni hala tam olarak anlaşılamamış olsa da, iklim bilimi alanındaki en büyük sorulardan biri olarak öne çıkıyor.
Yapılan yeni bir çalışma, hava kirliliğindeki azalmaların, özellikle Çin ve Doğu Asya'da uygulanan sıkı politikalar sayesinde, bu hızlı ısınmanın temel nedenlerinden biri olduğunu ortaya koyuyor.
Daha önceki araştırmalar, küresel deniz taşımacılığındaki sülfür emisyonlarının azaltılmasının etkisinden bahsetmişti. Ancak bu temizlik 2020'de başladığı için, tek başına bu hızlanmayı açıklamada yetersiz kalıyor.
NASA araştırmacıları ise, bulutlardaki değişimlerin de rol oynayabileceğini öne sürmüştü.
Ancak, Doğu Asya ülkelerinin, özellikle Çin'in, hava kirliliğiyle mücadele ve halk sağlığını iyileştirme adına gösterdiği devasa çabaların etkisi bugüne kadar yeterince nicelendirilememişti.
2013 civarından bu yana Doğu Asya'daki sülfür dioksit emisyonlarında %75'lik bir azalma yaşandı ve bu temizlik çalışmaları küresel ısınmanın hızlanmaya başladığı dönemde yoğunlaştı.
Sekiz farklı küresel iklim modelleme ekibinin katkılarıyla gerçekleştirilen çalışmamız, Doğu Asya'daki hava kalitesi iyileşmeleri ile küresel sıcaklık arasındaki bağlantıyı inceliyor.
Araştırmamız, kirli havanın küresel ısınmanın tam etkisini maskelemiş olabileceğini gösteriyor. Daha temiz hava, şimdi sera gazlarının neden olduğu insan kaynaklı küresel ısınmanın daha fazlasını ortaya çıkarıyor olabilir.
Milyonlarca erken ölüme neden olmasının yanı sıra, hava kirliliği Güneş ışığını yansıtarak Dünya'yı bir nevi 'gölgeleme' etkisi yaratır ve yüzeyin soğumasına yardımcı olur. Geçtiğimiz yüzyılda hava kirliliği o kadar fazlaydı ki, insan kaynaklı ısınmayı 0.5°C'ye kadar dizginlemişti.
Halk sağlığı için hayati önem taşıyan hava kirliliğinin temizlenmesiyle, bu yapay 'güneşlik' etkisi ortadan kalkıyor. Sera gazı emisyonları artmaya devam ettiği için sonuç, Dünya yüzeyinin her zamankinden daha hızlı ısınmasıdır.
Temizliğin Modellenmesi
Ekibimiz, sekiz farklı küresel iklim modelinden elde edilen 160 bilgisayar simülasyonunu kullandı. Bu, Doğu Asya hava kirliliğinin küresel sıcaklık ve yağış düzenleri üzerindeki etkilerini daha iyi ölçmemizi sağladı.
2010'dan bu yana gerçek dünyada yaşanan kirlilik temizliğine benzer bir senaryoyu simüle ettik. Simülasyonlar, yaklaşık 0.07°C'lik ek bir küresel ısınma gösterdi.
Bu rakam, 1850'den bu yana yaşanan toplam yaklaşık 1.3°C'lik ısınmayla karşılaştırıldığında küçük olsa da, El Niño gibi doğal döngülerden kaynaklanan yıllık sıcaklık dalgalanmalarını çıkardığımızda, küresel ısınmadaki son hızlanmayı açıklamak için yeterlidir.
Uzun vadeli eğilimlere dayanarak, 2010'dan bu yana yaklaşık 0.23°C'lik bir ısınma beklerdik.
Ancak, aslında yaklaşık 0.33°C'lik bir ısınma ölçüldü. Ek 0.1°C'lik ısınma büyük ölçüde Doğu Asya'daki hava kirliliği temizliği ile açıklanabilirken, diğer faktörler arasında deniz taşımacılığı emisyonlarındaki değişim ve atmosferdeki metan konsantrasyonundaki son hızlanan artış da yer alıyor.
Hava kirliliği, Güneş ışığını yansıtarak veya bulutların özelliklerini değiştirerek daha fazla ışık yansıtmalarını sağlayarak soğumaya neden olur. Doğu Asya hava kirliliğindeki azalma, kirliliğin kendi üzerindeki gölgeleme etkisini azaltarak küresel sıcaklıkları etkiler.
Aynı zamanda, Kuzey Pasifik üzerinden daha az kirliliğin taşınması anlamına gelir, bu da Doğu Pasifik'teki bulutların daha az Güneş ışığı yansıtmasına yol açar.
Modellerimizde simüle edilen bu değişim desenleri, Kuzey Pasifik'te uydu gözlemlerinde görülenlerle eşleşmektedir. Modellerimiz ve sıcaklık gözlemleri ayrıca, Doğu Asya'nın rüzgar altı yönünde kalan Kuzey Pasifik üzerinde nispeten güçlü bir ısınma göstermektedir.
Küresel ısınmanın ana kaynağı hala sera gazı emisyonlarıdır ve hava kirliliğinin temizlenmesi hem gerekliydi hem de gecikmişti. Bu temizlik ek ısınmaya neden olmadı, aksine bir süredir bizi aşırı hava olayları ve iklim değişikliğinin diğer bilinen sonuçlarından koruyan yapay bir soğutma etkisini ortadan kaldırdı.
Küresel ısınma on yıllarca devam edecek. Geçmiş ve gelecekteki sera gazı emisyonlarımız, iklimi yüzyıllar boyunca etkileyecek. Ancak, hava kirliliği atmosferden hızla uzaklaşır ve bu özel 'maskenin kalkması'ndan kaynaklanan küresel ısınmadaki son hızlanma bu nedenle kısa ömürlü olabilir.
