Çin Halk Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, teknoloji dünyasında yankı uyandıran bir karara imza atarak bazı önde gelen Batılı şirketi, “Güvenilmez Varlık Listesi”ne ekledi. Bu listede, özellikle Huawei'nin ABD yaptırımlarına rağmen TSMC tarafından üretilen Ascend 910B çipini kullandığını ortaya çıkaran Kanada merkezli araştırma firması TechInsights de yer alıyor. Bu gelişme, Tayvanlı çip üreticisi TSMC için olası bir 1 milyar dolarlık para cezası anlamına gelebilir.
Çin Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, TechInsights ve listedeki diğer tüm şirketler ile bu şirketlere bağlı kişi ve kuruluşlar, Çin içindeki işlem, işbirliği ve diğer faaliyetlerden men edildi. Özellikle bu kuruluşlara veri aktarımı veya hassas bilgi sağlanması kesinlikle yasaklandı.
TechInsights ve dünya genelindeki tüm iştiraklerini kapsayan bu yasak, dikkat çekici bir şekilde araştırma firmasının devlet tarafından özel olarak belirtilmesini de beraberinde getiriyor. Listede yer alan diğer firmaların çoğunun Elbit Systems of America ve BAE Systems gibi savunma ve havacılık şirketleri olması da dikkatlerden kaçmadı. Ayrıca Dedrone ve Epirus gibi insansız hava aracı sürülerini etkisiz hale getirebilen sistemler geliştiren firmalar da listede bulunuyor.
Çin, bu firmaların Tayvan ile askeri-teknik işbirliği gibi faaliyetlerde bulunduğunu, Çin hakkında kötü niyetli yorumlar yaptığını ve yabancı hükümetlerin Çinli şirketleri baskı altına almasına yardımcı olduğunu öne sürdü. Özellikle ABD ve Tayvan gibi ülkelerin rakipleriyle savunma projeleri yürüten firmaların listeye dahil edilmesi anlaşılabilir bir durumken, TechInsights’ın bir savunma veya askeri yüklenici olmadığı, öncelikli olarak tersine mühendislik, detaylı inceleme ve piyasa analizi konularında uzmanlaşmış bir yarı iletken istihbarat firması olması dikkat çekiyor.
TechInsights’ın listeye dahil edilmesinin temel nedeninin, Çin'in teknoloji alanındaki gözbebeği Huawei'yi incelemiş olması gösteriliyor. Ülkenin yarı iletken endüstrisi son yıllarda önemli adımlar atmış olsa da, TechInsights’ın 2023 ve 2024'teki araştırmaları, Huawei'nin TSMC, Samsung ve SK hynix gibi firmaların teknolojilerine ve çiplerine olan bağımlılığını ortaya koymuştu. Bu durum, Pekin'in yarı iletken bağımsızlığına yönelik stratejik hamleleriyle çelişiyor olabilir.
Çin dışında faaliyet gösteren TechInsights’ın, edindiği Çin teknolojilerini incelemeye ve bulgularını yayınlamaya devam etmesi bekleniyor. Ancak, firmanın işleyişini bu kararın ne ölçüde etkileyeceği henüz belirsizliğini koruyor. Bu yazının hazırlandığı sırada şirketten herhangi bir açıklama gelmiş değil.
