Son zamanlarda cilt bakım ürünlerinde adı sıkça geçen, parlak, ışıltılı ve 'genç' bir cilt vaat eden retinol ürünleri hemen her yerde karşımıza çıkıyor.
Peki, bu iddiaların arkasındaki bilim ne? Retinol kullanmanın herhangi bir riski var mı?
Belki retinolün güneşe karşı hassasiyeti artırdığını, hatta sivilceleri bile kötüleştirebildiğini duymuşsunuzdur.
Bazı kişiler için retinol ince çizgi görünümünü azaltmaya yardımcı olabilir, ancak herkes için uygun olmayabilir. İşte retinol hakkında bilmeniz gerekenler:
Retinol Nedir?
Retinol, 'retinoidler' adı verilen kimyasal bileşik ailesinin bir parçasıdır. Bunlar, sağlıklı cilt, görme ve bağışıklık fonksiyonları için temel bir besin olan A vitamininden türetilir veya onunla ilişkilidir.
Tüm retinoidler, cildimizdeki enzimler tarafından 'aktif' formları olan retinoik aside dönüştürüldükleri için işe yarar.
Retinolü, reçetesiz satılan kremler ve diğer topikal ürünler şeklinde bulabilirsiniz.
Bu ürünler genellikle 'yaşlanma karşıtı' olarak pazarlanır çünkü retinol, ince çizgilerin, kırışıklıkların görünümünü azaltmaya ve cilt tonunu eşitlemeye (örneğin güneş lekeleri veya sivilce izleri) yardımcı olabilir.
Aynı zamanda pul pul dökülme (eksfoliasyon) etkisi vardır, bu da gözeneklerin tıkanmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Sivilce tedavisini hedefleyen daha güçlü retinoid tedavileri, retinoik asit içerdikleri için reçete gerektirir. Retinoik asit, birçok ülkede ilaç olarak düzenlenmiştir.
Retinol Cilt Bakımında Nasıl Kullanılır?
Retinol ile ilgili en yaygın iddialardan biri, yaşlanmanın gözle görülür belirtilerini azaltmaya yardımcı olduğudur.
Peki bu nasıl işliyor?
Yaşla birlikte cildin bariyeri zayıflar, bu da onu kuruluğa, hasara ve tahrişe daha yatkın hale getirir.
Retinol, dış cilt katmanını oluşturan ve hasara ve su kaybına karşı koruma sağlayan keratinosit hücrelerinin çoğalmasını uyararak bu doğal incelmeye karşı koymaya yardımcı olabilir.
Retinol ayrıca, cildin sıkılığını ve elastikiyetini sağlayan temel bir protein olan kolajen üretimini ve kolajen üreten ve cilt yapısını destekleyen fibroblast adı verilen hücrelerin üretimini de uyarır.
Ayrıca, cildin eski hücreleri dökme ve yenileriyle değiştirme hızını artırır.
Zamanla, bu süreçler ince çizgileri azaltmaya, koyu lekelerin rengini açmaya ve cilt tonunu eşitlemeye yardımcı olur. Cildin daha duru görünmesini de sağlayabilir.
Etkili olsa da, bu sonuçlar bir gecede ortaya çıkmaz.
Ayrıca, topikal retinoid kullanmaya ilk başladığınızda geçici bir sivilce alevlenmesi olan 'retinol temizliği'nden de (retinol purge) bahsetmiş olabilirsiniz.
Çalışmalar, bazı durumlarda cildin tahriş olabileceğini ve sivilcelerin geçici olarak kötüleşebileceğini bulmuştur. Ancak bu bağlantıyı anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Peki, Retinol Güvenli mi?
Tipik cilt bakımı konsantrasyonlarında (%0.1–0.3), yan etkiler genellikle hafif olma eğilimindedir.
Retinol kullanmaya başlarken tahriş (kızarıklık, kuruluk veya soyulma gibi) yaşayan çoğu kişi zamanla tolerans geliştirebilir. Bu sürece genellikle 'retinizasyon' adı verilir.
Ancak retinol, cildin UV radyasyonuna karşı hassasiyetini (fotosensitivite olarak bilinir) artırır. Bu artan reaktivite, güneş yanığına, tahrişe ve hiperpigmentasyon (daha koyu renkli leke veya alanlar) riskinin artmasına yol açabilir.
Bu nedenle, retinol ürünleri kullanırken günlük olarak geniş spektrumlu güneş kremi (SPF30 veya daha yüksek) kullanılması şiddetle tavsiye edilir.
Kimler Retinol Kullanmaktan Kaçınmalı?
Gençlerin ve çocukların, sivilce tedavisi gibi belirli bir nedenle doktor tarafından reçete edilmedikçe genellikle retinole ihtiyacı yoktur.
Hassas cilde veya egzama (kuru, kaşıntılı ve iltihaplı cilt) ve rozasea (kronik kızarıklık ve hassasiyet) gibi rahatsızlıklara sahip kişiler, retinolü çok tahriş edici bulabilir.
Alfa-hidroksi asitler gibi diğer cilt bakım tedavileriyle birlikte retinol ürünleri kullanmak, cildinizi aşırı derecede eksfoliye edebilir ve zarar verebilir.
Daha da önemlisi, retinolün aktif formu olan retinoik asit, teratojeniktir (yani doğum kusurlarına neden olabilir). Reçetesiz satılan retinol ürünleri de gebelik veya emzirme döneminde önerilmez.
Retinol Ürünlerini Akıllıca Seçin ve Saklayın
Retinol kozmetik bir içerik olarak sınıflandırıldığından, şirketlerin ürünlerindeki konsantrasyonunu açıklama zorunluluğu yoktur.
Avrupa Birliği'nin, kozmetik yüz ürünlerindeki retinol konsantrasyonunu %0.3 ile sınırlayacak yeni düzenlemeler getirmesi bekleniyor.
Bunlar, doğum kusurları riski göz önüne alındığında, hamile kadınlar gibi savunmasız gruplar için maruziyeti sınırlamayı amaçlayan ihtiyati tedbirlerdir.
Bu nedenle, retinol konsantrasyonunun %0.1 ile %0.3 arasında olduğunu açıkça belirten ürünleri kullanmanız önerilir.
Retinol aynı zamanda hava, ışık veya ısıya maruz kaldığında bozulan, oldukça kararsız bir moleküldür.
Hava geçirmez, ışık koruyucu ambalaja sahip bir ürün seçmek, inaktifliğe veya zarara yol açabilecek potansiyel bozulma sorunlarını önlemeye yardımcı olacaktır.
Retinol Denemenin En Güvenli Yolu Nedir?
Önemli olan yavaş ve düşük konsantrasyonla başlamaktır: bezelye büyüklüğünde, düşük konsantrasyonlu bir ürünü (%0.1) haftada bir veya iki kez, tercihen geceleri (UV maruziyetinden kaçınmak için) kullanmak, ardından cilt alıştıkça sıklık ve konsantrasyon artırılabilir (maksimum %0.3'e kadar).
Retinol sonrası nemlendirici kullanmak, kuruluk ve tahrişi azaltmaya yardımcı olur.
Fotosensitiviteden kaçınmak için retinol kullanırken her gün güneş kremi kullanmak zorunludur.
Kalıcı kızarıklık, yanma veya soyulma yaşarsanız, ürünü kullanmayı bırakmak ve kişiye özel tavsiye almak için doktorunuza veya dermatoloğunuza danışmak daha iyidir.
