ChatGPT'nin yarattığı yapay zeka çılgınlığı, bazen beklenmedik ve ilginç sonuçlar doğurabiliyor. Son zamanlarda yaşanan bir olay, bir yapay zeka modelinin uydurduğu bir özelliğin, bir teknoloji şirketi tarafından gerçekten geliştirilmesine yol açtı. Bu durum, yapay zekanın "halüsinasyonlarının" (gerçek dışı bilgiler üretmesi) iş dünyasında nasıl sıra dışı bir motivasyon kaynağı olabileceğini gözler önüne seriyor.
Hikaye, müzik notalarını dijitalleştiren ve müzisyenlere pratik imkanları sunan bir platformla başladı. Bu platform, genellikle fotoğraf veya PDF'lerden müzik notalarını dijital ortama aktararak, ses veya video kayıtlarıyla senkronize etme imkanı sunuyor. Böylece müzisyenler, müziğin çalınırken notaları eş zamanlı olarak takip edebiliyor, hatta zor pasajları yavaşlatarak çalışabiliyorlar.
Birkaç ay önce, ilgili platformun yöneticilerinden biri, hata günlüklerinde tuhaf bir hareketlilik fark etti. Kullanıcılar, tipik müzik notası yüklemeleri yerine, ChatGPT ile yaptıkları konuşmaların ekran görüntülerini gönderiyorlardı. Bu ekran görüntülerinde, platformun ASCII tablatür denilen, klavye üzerinde gitar müziğini temsil eden basit metin tabanlı notasyon formatını içe aktarabildiğine dair bilgiler yer alıyordu. Ancak ortada büyük bir sorun vardı: Platform, bu özelliği hiçbir zaman desteklememişti.
Şirket yetkilisi, bu durum karşısında haftalarca şaşkınlık yaşadı. Neden bu kadar çok kullanıcının, sistemin desteklemediği bir özellik için ChatGPT ekran görüntüleri gönderdiğini anlayamıyordu. Ta ki kendisi de ChatGPT'yi test edene kadar. Test sonucunda gerçek ortaya çıktı: ChatGPT, kullanıcılara bu platformda hesap açıp, ASCII tablatürleri içe aktararak sesli çalma özelliği olduğunu söylemişti. Platformun yöneticisi, "ASCII tablatürü asla desteklemedik; ChatGPT insanlara düpedüz yalan söylüyordu" diyerek şaşkınlığını dile getirdi. "Bu süreçte bizi de kötü gösteriyor, hizmetimiz hakkında yanlış beklentiler yaratıyordu."
Yapay zeka modellerinin, özellikle ChatGPT gibi büyük dil modellerinin, görünürde büyük bir güvenle yanlış bilgiler üretmesine "halüsinasyon" veya "konfabülasyon" deniyor. Bu sorun, ChatGPT'nin halka açıldığı 2022 yılının Kasım ayından bu yana yapay zeka modellerini etkileyen önemli bir problem. Bu modeller, büyük metin veri kümeleri üzerinde eğitilmiş tahmin makineleri olarak, mantıklı görünen ancak tamamen yanlış çıktılar üretebiliyorlar. Eğitildikleri verilerde yeterince temsil edilmeyen konularda "bilgi" boşluklarını istatistiksel olarak doldurarak, olgusal doğruluk yerine istatistiksel kalıplara dayalı metinler üretiyorlar. Bu şekilde, ChatGPT, var olmayan ama mantıklı bir özellik uydurarak kullanıcılarına duymak istediklerini söylemiş oldu.
Genellikle bu tür yapay zeka halüsinasyonları, insanları zor duruma düşürebiliyor. Daha önce avukatların ChatGPT tarafından üretilen sahte dava referansları nedeniyle ceza aldığı veya bir hava yolu şirketinin destek chatbot'unun uydurduğu iade politikasını uygulamak zorunda kaldığı gibi benzer vakalar yaşanmıştı.
Hatadan Özelliğe
Bu keşif, müzik notası platformunu sıra dışı bir ikilemle karşı karşıya bıraktı. Şirket, kullanıcılara ChatGPT'nin iddialarını göz ardı etmeleri yönünde uyarılar yayınlayabilirdi. Ancak farklı bir yol seçti. Platformun yöneticisi, "Sonunda karar verdik: Ne duruyoruz, piyasa talebini karşılayalım!" diyerek durumu özetledi. Ekip, daha önce "2025'te yazmayı beklediğim yazılımlar listesinin neredeyse en altındaydı" dediği ASCII tablatür içe aktarıcıyı inşa etti ve yeni yeteneği kullanıcılara bildirmek için kullanıcı arayüzünü güncelledi.
Bu platformun çözümü, kötü bir durumu fırsata çevirmenin ilginç bir örneğini sunuyor. Ancak platformun yöneticisi için bu durum, ürün geliştirme hakkında felsefi soruları gündeme getiriyor. "Bu konudaki hislerim çelişkili" diye belirtti. "İnsanlara yardımcı olacak bir araç eklediğim için mutluyum. Ama elimizin garip bir şekilde zorlandığını hissediyorum. Yanlış bilgilere yanıt olarak gerçekten özellikler geliştirmeli miyiz?"
