Büyük Kanyon'dan gelen çarpıcı yeni bir fosil buluntusu, evrimin tuhaf yeni formlarla denemeler yaptığı bir döneme dair bazı eksiklikleri dolduruyor.
Yaklaşık yarım milyar yıl önce, Dünya'daki yaşam, şu anda Kambriyen patlaması olarak adlandırdığımız bir olayla hızla çeşitlenmeye başladı. Bu döneme ait fosil kayıtları, nispeten kısa bir süre içinde ortaya çıkan acayip, karmaşık canlıların sayısındaki artışı gözler önüne seriyor. Bugün var olan pek çok büyük hayvan grubunun temelleri bu dönemde atıldı.
Ancak Kambriyen döneminin sonraki evrelerine ait fosiller daha nadir bulunuyor, bu nedenle evrimin denemelerle dolu ikinci dönemine dair net bir resmimiz yoktu.
Yeni keşfedilen, son derece iyi korunmuş fosil topluluğu bu boşluğu doldurabilecek nitelikte. Bu fosiller yaklaşık 505 milyon yaşında; yani Kambriyen patlaması fosillerinin bulunduğu Burgess Shale'den 3 milyon yıl daha genç.
Bir ekip tarafından yapılan çalışmada, Büyük Kanyon'un bir zamanlar sığ bir deniz ortamı olan Bright Angel Formasyonu'ndan alınan örneklerde 1.500'den fazla küçük, karbonlu fosil bulundu. Fositlerin büyük çoğunluğu priapulid solucanlarına ait; bununla birlikte birkaç yüz kabuklu ve birkaç yumuşakça da yer alıyor.
Bu dönemde ekolojik kaynaklar bol olsa da, rekabet de artıyordu ve yeni yaşam alanlarını kullanan türler avantaj sağlıyordu. Bu fosillerin analizi, tam da bunu başaran çeşitli adaptasyonları ortaya koydu.
Örneğin, Kraytdraco spectatus adlı bir solucan türünün, vücudunun farklı bölgelerine göre değişen karmaşık liflere sahip dişlerle kaplı olduğu belirlendi. Araştırmacılar, bu solucanların daha sert dişlerini yüzeyleri kazımak ve raflamak için kullandığını, ardından su yüzeyindeki besin parçacıklarını filtrelemek için daha uzun lifleri kullandığını öne sürüyor.
Kabuklu fosillerinde ise, besin parçacıklarını ağza doğru iterek öğütülmesini sağlayan küçük tüyler aracılığıyla süspansiyonla beslenme belirtileri görülüyor.
Yumuşakçalarda ise yosunları veya mikropları yüzeylerden kazımak için kullanılabilecek kürek şeklinde diş sıraları bulunuyordu.
Kambriyen patlaması, fosil kayıtlarında bu kadar iyi temsil edildiği için oldukça dikkat çekse de, bu sadece bir başlangıçtı. Olağanüstü düzeyde korunmuş detaylara sahip yeni tanımlanan fosiller, karmaşık yaşamın yerleştiği ve yeni formlarla yenilik yapma istikrarını kazandığı Kambriyen'den hemen sonraki döneme büyüleyici bir bakış sunuyor.
Çünkü hayvanların pek çok büyük grubunun (filumlarının) kökeni Kambriyen döneminde atıldı. Buna böceklerin, örümceklerin ve kabukluların tümünü kapsayan artropodlar ve bizleri de içeren kordatlar dahildir.
Geç Kambriyen'deki rekabet dönemi, yarım milyar yıl sonra bile hayvanların başarılı kalmalarına yardımcı olan stratejileri sağlamlaştırmış olabilir.
Araştırmacılar, "Eğer Kambriyen patlaması modern hayvanların adaptif çözümlerinin temellerini attıysa, rekabetçi etkileşimlerinin ölçeklenmesi, Fanerozoik biyosferinde işlevsel yeniliklerin yönlü, uzun vadeli eğilimlerini zorlamış olabilir" şeklinde yazıyor.
Bu çalışma Science Advances dergisinde yayımlandı.
