Yapılan yeni bir çalışma, burun karıştırmanın Alzheimer hastalığı riskini artırabileceğine dair şaşırtıcı bir bağlantıya işaret ediyor. 2022 yılında yayınlanan bu araştırma, burun içindeki dokularda oluşan hasarların, beynimize ulaşan bakteriler için bir yol açabileceğini ve bu bakterilere karşı beynin verdiği tepkilerin, Alzheimer hastalığının bazı belirtilerine benzediğini ortaya koyuyor.
Araştırmacılar, özellikle Chlamydia pneumoniae adlı bir bakteriyi mercek altına aldılar. Bu bakteri, insanlarda zatürreye neden olabilen bir türdür ve geç başlangıçlı demans hastalarının beyinlerinde sıkça rastlanmıştır. Fareler üzerinde yapılan deneylerde, bu bakterinin burun boşluğundan koku alma siniri yoluyla doğrudan beyne ulaşabildiği ve burun mukozasında (burun boşluğunun tavanındaki ince doku) oluşan hasarların bu sinir enfeksiyonlarını şiddetlendirdiği gözlemlendi.
Bu durum, farelerin beyinlerinde amiloid-beta proteininin daha fazla birikmesine yol açtı. Bu protein, enfeksiyonlara karşı bir yanıt olarak salgılanır ve Alzheimer hastalarının beyinlerinde yoğun olarak bulunan plakların (protein kümeleri) oluşumunda rol oynadığı düşünülmektedir.
Araştırmayı yürüten bilim insanları, Chlamydia pneumoniae bakterisinin burundan hızla beyne ulaşarak Alzheimer benzeri patolojileri tetikleyebildiğini ilk kez gösterdiklerini belirtiyor. Farelerde gözlemlenen bu durumun insanlar için de endişe verici olabileceği vurgulanıyor.
Bakterinin merkezi sinir sistemine ne kadar hızlı yerleştiği ve virüslerin de burun yolunu beyne hızlı bir geçiş noktası olarak kullandığı düşünülüyor. Ancak, bu etkilerin insanlarda da aynı şekilde ortaya çıkıp çıkmayacağı veya amiloid-beta plaklarının Alzheimer'ın doğrudan nedeni olup olmadığı henüz kesinleşmiş değil.
Burun karıştırmanın yaygın bir davranış olması göz önüne alındığında, bu tür çalışmaların Alzheimer hastalığının başlangıcını anlamada önemli bir ipucu sunabileceği düşünülüyor. Bilim insanları, bu araştırmanın insanlar üzerinde de tekrarlanması ve aynı yolun işleyip işlemediğinin doğrulanması gerektiğini ifade ediyor.
Fareler üzerinde yapılan bu araştırmanın bulguları, ileriki çalışmalarda insanlarda da tekrarlanacak. Ancak şimdilik, burun karıştırmanın ve burun kıllarını yolmanın, koruyucu burun dokusuna zarar verebileceği ve bu nedenle önerilmediği belirtiliyor.
Alzheimer hastalığı oldukça karmaşık bir rahatsızlık olarak biliniyor ve hastalığın nedenlerini anlamak için çok sayıda çalışma yapılıyor. Her yeni araştırma, bu nörodejeneratif hastalığa karşı bir çözüm bulma yolunda atılmış bir adım olarak değerlendiriliyor.
