Amerika Birleşik Devletleri Federal Havacılık İdaresi (FAA), Ocak 2024'te yaşanan kapı paneli patlaması ve FAA'in 'güvenlik görevlilerinin bağımsızlığına müdahale' olarak nitelendirdiği ihlaller nedeniyle Boeing'e 3.1 milyon dolarlık para cezası teklif etti. FAA'in yaptığı açıklamaya göre, bu ceza teklifi Eylül 2023 ile Şubat 2024 arasında meydana gelen güvenlik ihlallerini kapsıyor ve yasal çerçevede belirlenebilecek en yüksek idari para cezası seviyesinde bulunuyor. Geçtiğimiz çeyrekte 22.7 milyar dolar gelir ve 612 milyon dolar net zarar bildiren Boeing'in, bu teklife karşı kuruma yanıt vermesi için 30 günü bulunuyor.
FAA, Boeing'in Washington eyaletindeki Renton'da bulunan 737 fabrikasında ve Boeing'in alt yüklenicisi Spirit AeroSystems'in Kansas eyaletindeki Wichita'da bulunan 737 fabrikasında yüzlerce kalite sistemi ihlali tespit etti. FAA ayrıca, Boeing'in iki adet uçuşa elverişli olmayan uçağı uçuş sertifikası için FAA'e sunduğunu ve kalite sistemine uymadığını belirtti.
FAA, bir Boeing güvenlik görevlisinin, standartlara uymayan bir uçağı onaylaması için baskı gördüğünü ifade etti. Bu çalışan, FAA'in şirkete devrettiği görevleri yerine getiren Boeing'in Organizasyon Yetkilendirme Kurumu (ODA) birimine mensup. FAA, ODA dışındaki bir Boeing çalışanının, Boeing'in teslimat takvimini karşılaması amacıyla, ilgili standartlara uymadığını belirten ODA üyesini bir Boeing 737 MAX uçağını onaylaması için baskı altına aldığını tespit etti. Boeing'in ODA süreci yıllardır eleştiri alıyor. 2021 tarihli bir Müfettiş Raporu, 'Boeing ODA sürecinin ve yapısının, ODA personelinin yeterince bağımsız olmasını sağlamadığını' ortaya koymuştu.
Boeing, Çalışanları Konuşmaya Teşvik Ediyor
Boeing, FAA'in para cezası teklifiyle ilgili bir açıklama yaparak, "Ocak 2024 kapı paneli kazasından dolayı üzüntü duyduğumuzu ve güvenlik kültürümüzü güçlendirme, operasyonlarımız genelinde ilk seferde kaliteyi ve hesap verebilirliği iyileştirme çalışmalarımızı sürdürdüğümüzü belirtmek isteriz. Geçen yıl, FAA'in gözetiminde, uçak üretiminde güvenlik yönetimini ve kalite güvencesini artırmaya yönelik kilit performans göstergeleri içeren bir Güvenlik ve Kalite Planı uygulamaya koyduk. Ekibimiz, iş gücü eğitimine yatırım yapmak, üretim sistemi uyumluluğunu güçlendirmek ve çalışanları konuşmaya teşvik etmek gibi iyileştirmeleri uygulamaya devam ediyor" dedi.
Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB) ise kapı paneli olayıyla ilgili soruşturmasının bulgularını geçtiğimiz günlerde yayınladı. NTSB, "Bu kazanın olası nedeni, Boeing'in üretim personelinin parçaların sökülmesi süreçlerini tutarlı ve doğru bir şekilde uygulayabilmesi için gerekli eğitim, rehberlik ve denetimi yeterince sağlayamaması sonucu uçağın ortasında sol orta çıkış kapısı panelinin ayrılmasıdır" açıklamasını yaptı. NTSB ayrıca, FAA'in uyumluluk ve yaptırım sistemlerinin, Boeing'deki tekrarlayan ve sistematik tutarsızlıkları ve uygunsuzluk sorunlarını tespit etmekte yetersiz kaldığını da belirtti.
NTSB, geçen yıl yaptığı açıklamada, Alaska Havayolları tarafından kullanılan uçağın fabrika çıkışında dört adet cıvatasının eksik olduğunu ve uçuş ortasında kapı panelinin patlaması sonucu acil iniş yapmak zorunda kaldığını bildirmişti.
Boeing, Sahtecilik Davasında Kovuşturmadan Kaçındı
Ayrıca, Boeing Temmuz 2024'te FAA'i dolandırmak suçundan dolayı cezai bir suçlamayla karşı karşıya kalmayı ve 2021'deki bir ertelemeli kovuşturma anlaşmasını ihlal ettiği için 243.6 milyon dolar ödemeyi kabul etmişti. Ancak, Boeing'in bu anlaşması Aralık 2024'te bir federal hakim tarafından reddedildi.
2021'deki ertelemeli kovuşturma anlaşması, 2018 ve 2019 yıllarında Endonezya ve Etiyopya'da meydana gelen ve toplam 346 kişinin hayatını kaybettiği 737 MAX kazalarının ardından gündeme gelmişti. Mayıs 2024'te Adalet Bakanlığı, Boeing'in operasyonları boyunca ABD dolandırıcılık yasalarının ihlallerini önleyecek ve tespit edecek bir uyumluluk ve etik programı tasarlayamaması, uygulayamaması ve uygulatamaması nedeniyle ertelemeli kovuşturma anlaşmasını ihlal ettiğini tespit ettiğini açıklamıştı.
Yeni bir gelişmeyle, Boeing'in olası daha hafif yaptırımlar için hükümete başvurduğu ve Mayıs ayında Adalet Bakanlığı'nın Boeing ile anlaşmaya vardığı bildirildi. Bu anlaşma kapsamında Boeing, 243.6 milyon dolarlık cezayı ödeyecek ve uyumluluk ve güvenlik programlarına en az 455 milyon dolar yatırım yapacak. Bu şartlar, Biden yönetimi sırasında varılan anlaşmayla aynı.
Hükümet, Boeing'in "yetersiz dolandırıcılıkla mücadele kontrollerine ve yetersiz dolandırıcılıkla mücadele uyumluluk programına sahip olmasına rağmen", uyumluluk programının bağımsızlığını, yetkinliğini ve etkinliğini artırmaya yönelik adımlar attığını belirtti. Anlaşmaya göre, şirket uyumluluk programında yapısal ve liderlik değişiklikleri yaparak bu eksiklikleri gidermeyi hedefliyor.
Hükümet, bu anlaşmaya dayanarak davayı düşürme talebinde bulundu. Ancak, kaza kurbanlarının aileleri mahkemeye başvurarak bu talebin reddedilmesi yönünde çağrıda bulundu.
