Birleşmiş Milletler'e bağlı Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından yayınlanan yıllık iklim raporuna göre, küresel ortalama sıcaklık artışının 2025-2029 yılları arasında uluslararası kabul görmüş 1.5 santigrat derece eşiğini aşma olasılığı yüzde 70 seviyesinde. Son iki yılın (2023 ve 2024) kayıtlardaki en sıcak yıllar olduğu göz önüne alındığında, gezegenin önümüzdeki yıllarda da tarihi seviyelerde ısınmaya devam etmesi bekleniyor.
WMO yetkilileri, son on yılın kayıtlardaki en sıcak on yıl olduğunu belirterek, bu raporun önümüzdeki yıllarda iklimde herhangi bir iyileşme işareti göstermediğini ve bunun ekonomilerimiz, günlük yaşamlarımız, ekosistemlerimiz ve gezegenimiz üzerinde artan olumsuz etkileri olacağını vurguladı.
2015 Paris İklim Anlaşması, küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin (1850-1900 ortalaması) çok altında, tercihen 1.5°C ile sınırlamayı hedefliyordu. Ancak kömür, petrol ve gaz gibi fosil yakıtların yakılmasıyla atmosfere salınan karbondioksit (CO2) emisyonlarındaki artış devam ettikçe, birçok iklim bilimci 1.5°C hedefine ulaşmanın giderek zorlaştığını düşünüyor.
Önümüzdeki Beş Yıllık Beklentiler
WMO'nun küresel merkezlerden gelen tahminlere dayanarak hazırladığı son projeksiyonlar, 2025 ile 2029 yılları arasındaki her bir yıl için küresel ortalama sıcaklığın sanayi öncesi ortalamanın 1.2°C ila 1.9°C üzerinde olacağını öngörüyor.
Raporda, 2025-2029 dönemindeki ortalama ısınmanın 1.5°C'yi aşma ihtimalinin yüzde 70 olduğu belirtiliyor. Uzmanlar, bu oranın önümüzdeki birkaç yıl içinde yüzde 100'e yaklaşabileceğini ifade ediyor. Ayrıca, 2025 ile 2029 yılları arasında en az bir yılın, mevcut en sıcak yıl olan 2024'ten daha sıcak olma ihtimali ise yüzde 80 olarak hesaplanıyor.
Uzun Vadeli Değerlendirmeler ve 2°C Riski
Uzun vadeli ısınma eğilimlerini değerlendirmek için farklı yöntemler kullanılıyor. Örneğin, son 10 yıllık gözlemlerle gelecek on yıllık projeksiyonları birleştiren bir yaklaşımla, tahmini mevcut ısınmanın 1.44°C civarında olduğu belirtiliyor. Avrupa Birliği'nin iklim izleme servisi ise mevcut ısınmanın 1.39°C olduğunu ve 1.5°C'ye 2029 ortasında veya daha erken ulaşılabileceğini öngörüyor.
Daha da dikkat çekici olan ise, önümüzdeki beş yıl içinde en az bir yılın 2°C'lik ısınma eşiğini aşma ihtimalinin artık sıfırın üzerinde olması. Bu ihtimal sadece yüzde 1 olsa da, bilgisayar modellerinde ilk kez böyle bir senaryonun ortaya çıkması bilim insanları için 'şok edici' olarak nitelendiriliyor ve bu olasılığın artması bekleniyor.
Isınmanın Tehlikeli Seviyesi ve Etkileri
Isınmadaki her bir derecelik artış, sıcak hava dalgalarını, aşırı yağışları, kuraklıkları ve buzulların erimesini şiddetlendiriyor. Dünyanın dört bir yanında yaşanan sel felaketleri, orman yangınları ve yoğun sıcak hava dalgaları, halihazırda tehlikeli bir ısınma seviyesine ulaşıldığını gösteriyor.
Bilim insanları, iklim sisteminin güvenli bir pencerede kalabilmesi için fosil yakıt emisyonlarının acilen azaltılması ve temiz enerjiye geçişin hızlandırılması gerektiği konusunda fikir birliği içinde.
WMO'nun bölgesel tahminleri de bazı dikkat çekici noktalar içeriyor. Örneğin, Arktik bölgesindeki ısınmanın küresel ortalamanın üzerinde devam etmesi bekleniyor. Deniz buzullarında da azalma öngörülüyor. Yağış modelleri ise Güney Asya'da, Sahel, kuzey Avrupa ve kuzey Sibirya'da ortalamanın üzerinde, Amazon bölgesinde ise ortalamanın altında yağış beklendiğini gösteriyor.
