Hırvatistan'da arkeologlar, Roma İmparatorluğu'nun sınırını oluşturan Tuna Nehri üzerindeki "limes" olarak bilinen bölgeyi savunmak amacıyla inşa edilmiş 1.800 yıllık bir gözetleme kulesinin kalıntılarını ortaya çıkardılar. Bu yapı, İmparator Marcus Aurelius döneminde kritik bir rol üstlenmiş.
Sitede bulunan askeri ekipmanlar, broşlar ve seramik kaplar gibi Roma dönemine ait eserler, gözetleme kulesinin M.S. 2. yüzyılın sonlarında inşa edildiğini ve 3. yüzyılda kullanıldığını gösteriyor. Bu dönem, Tuna sınırındaki baskıların arttığı ve Marcomanni Savaşı gibi önemli çatışmaların yaşandığı bir zaman dilimiydi.
Marcus Aurelius yönetimindeki Roma askerleri, Tuna'nın kuzeyinde yaşayan Cermen kabileleri ve bugünkü Güney Rusya'dan yayılan göçebe Sarmatlarla mücadele ediyordu. Bu savaşlar, Roma'yı Sotin ve İlok gibi bugünkü Hırvatistan'ın doğusunda garnizonlar kurmaya itti. Mohovo köyünde keşfedilen yeni gözetleme kulesi de, Tuna Limes'ini savunma çabalarının bir parçası olarak öne çıkıyor.
Kulenin stratejik bir konumda, Tuna Nehri üzerindeki geçiş noktalarından birinde inşa edildiği belirtiliyor. Bu konumdan geniş bir alanın net bir şekilde görülebildiği ve kulenin üç tarafının derin vadilerle doğal olarak korunduğu ifade ediliyor.
Gözetleme kulesinin, 2 ila 3 kilometre mesafedeki diğer gözetleme kuleleriyle görsel iletişim kurduğu tahmin ediliyor. Muhtemelen burada görev yapan birkaç asker, tehlike durumunda komşu gözetleme kulelerini ve yaklaşık 12 kilometre uzaklıktaki İlok ve Sotin garnizonlarını uyararak savunmaya katkıda bulunuyordu.
Bu gözetleme kulesi, Hırvatistan'daki Limes üzerinde sistematik olarak araştırılan ilk yapı olma özelliğini taşıyor. Daha önce var oldukları varsayılsa da somut kanıtlar bulunamamıştı. Mohovo gözetleme kulesi, 40'a 30 metrelik bir alana yayılmış ve derin hendekler ile ahşap bir çit-palisad sistemiyle savunulmuştu. Ortasında ise ahşap bir yapı bulunuyordu. Bu hendekleri aşmak saldırganlar için oldukça zordu ve Roma askerlerine savunma için yeterli zamanı tanıyordu.
Kulenin en az üç farklı inşaat evresinden geçtiği, onarım ve geliştirme ihtiyacı duyduğunu gösteriyor. 4. yüzyılda ise muhtemelen daha küçük bir kale ve kule ile değiştirildiği düşünülüyor.
Bu kazılar, Roma dönemine ait kalelerin UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edilmesi yönündeki çabaların bir parçası olarak da önem taşıyor. Kazılarda ayrıca Bakır, Erken Tunç, Demir ve hatta Orta Çağ'dan kalma yapılar da bulundu, bu da bölgenin binlerce yıldır yerleşim yeri olduğunu gösteriyor.
