Fareler üzerinde yapılan yeni bir araştırma, belirli bir temel amino asidin alımını sınırlamanın yaşlanma etkilerini yavaşlatabileceğini ve hatta yaşam süresini uzatabileceğini ortaya koydu. Bu bulgular, insanlarda yaşam kalitesini ve süresini artırma potansiyeli taşıyor.
Proteinlerin yapı taşı olan ve vücudumuzun dışarıdan almak zorunda olduğu üç dallı zincirli amino asitten biri olan izolösin, hayati öneme sahip. Yumurta, süt ürünleri, soya proteini ve et gibi besinlerde bulunur.
Ancak bir besin ögesinin fazlası zarar olabilir. Fareler üzerinde yapılan deneylerde, genel amino asit alımının üçte ikisi kadar azaltıldığı bir diyet veya yalnızca izolösin alımının aynı oranda kısıtlandığı bir diyet uygulandı. Kontrol grubundaki fareler ise 20 yaygın amino asidi içeren standart bir diyetle beslendi.
Deneylere yaklaşık altı aylıkken (insanlarda 30 yaş eşdeğeri) başlayan fareler, istedikleri kadar beslenmelerine izin verilerek özel diyetleriyle baş başa bırakıldı.
Bir araştırmacı, besinlerin kalori değerlerinin ötesinde farklı etkileri olduğunu belirterek, bu çalışmayla birçok insanın aşırı tüketebileceği bir besin ögesine odaklandıklarını belirtti.
İzolösin alımının kısıtlanması, farelerin yaşam süresini ve sağlık süresini artırdı, zayıflıklarını azalttı, vücutlarını daha sıkı hale getirdi ve kan şekeri dengelerini iyileştirdi. Erkek farelerde yaşam süresi %33, dişilerde ise %7 oranında arttı. Ayrıca kas gücü, dayanıklılık, kan şekeri seviyeleri ve tüy dökülmesi gibi 26 sağlık ölçümünde de daha iyi sonuçlar elde edildi. Erkek farelerde yaşa bağlı prostat büyümesi azaldı ve kanserli tümör geliştirme olasılığı düştü.
Araştırmacılar, bu beslenme değişikliğinin yaşam süresi ve 'sağlık süresi' üzerinde bu denli büyük bir fark yaratabilmesinin, orta yaşa yakın bir zamanda başlanmış olsa bile ilgi çekici ve umut verici olduğunu vurguladılar.
Şaşırtıcı bir şekilde, düşük izolösin diyetiyle beslenen fareler daha fazla kalori tüketmelerine rağmen, kilo almak yerine daha fazla enerji yaktılar ve aktivite seviyeleri aynı kalmasına rağmen daha fit vücut ağırlıklarını korudular. Araştırmacılar, farelerin hızla yağ kaybettiğini ve vücutlarının daha ince hale geldiğini gözlemlediler.
Bilim insanları, insanlarda izolösin kısıtlamasının, diyetle veya ilaç yoluyla benzer yaşlanma karşıtı etkiler yaratabileceğini düşünüyor. Ancak bu sonuçların insanlarda kesinleşmesi için daha fazla test yapılması gerekiyor.
Bu araştırmanın insanlara uyarlanması, genel olarak protein alımını azaltmaktan daha karmaşık bir süreç. İzolösin alımını azaltmanın en basit yolu yüksek proteinli gıdaları sınırlamak olsa da, bilim insanları daha sağlıklı ve dengeli beslenmenin de bu amino asit alımını yeterince azaltarak bir fark yaratabileceğini öne sürüyor.
Deneylerde kullanılan izolösin kısıtlama seviyesi sabit olsa da, farklı fare türleri ve cinsiyetleri için optimum etkilerin elde edilmesi adına daha fazla ayarlama gerekebileceği belirtiliyor. Diyet söz konusu olduğunda, herkese uyan tek bir çözüm bulunmuyor.
Araştırmacılar, doğrudan düşük izolösin diyetine geçişin herkes için uygun olmadığını, ancak bu faydaları tek bir amino aside indirmenin biyolojik süreçleri ve potansiyel insan müdahalelerini, örneğin izolösin engelleyici bir ilaç geliştirmeyi daha anlaşılır hale getirdiğini ifade ettiler.
Bu araştırma, Cell Metabolism dergisinde yayımlandı.
