İnsanları nasıl algıladığımızı etkileyen pek çok faktör bulunur. Bu algılar da ister istemez arkadaşlıklarımızı veya romantik ilişkilerimizi şekillendirir. Fiziksel görünüm üzerinden hızlı değerlendirmeler yapmamız doğal olsa da, kokunun da oldukça güçlü bir etkisi olabilir.
Son yayımlanan bir araştırmaya göre, ilk kez karşılaşan heteroseksüel kadınların, birbirleriyle arkadaş olup olmak istemediklerine karar verirken kısmen kokuya güvendiği belirlendi. Bu kararın neredeyse anında, adeta ilk "koklayışta" verildiği gözlemlendi.
Sosyal koku üzerine yapılan araştırmalar genellikle evrimsel psikolojiden beslenir. Feromonlar gibi ince kimyasal sinyallerin birçok türde çekimde rol oynadığı bilinmektedir. Daha önceki araştırmalar, balıklar ve farelerde, bağışıklık sistemi için hayati öneme sahip olan MHC (Major Histocompatibility Complex) genlerinin, eş seçiminde farklı MHC genlerine sahip bireylerin tercih edildiğini göstermişti. Bu durumun, gen havuzunu çeşitli tutarak akraba evliliğini önlemeye yardımcı olabileceği düşünülüyordu.
İnsanlarda da MHC'nin eş tercihinde rol oynayabileceğini inceleyen ünlü bir "terli tişört" araştırması yapılmıştı. Bu çalışmada erkek deneklerin giydiği tişörtlerin kokusu, kadın deneklere sunulmuş ve kadınların kendi MHC genlerinden en farklı olan erkeklerin kokusunu daha çekici bulduğu görülmüştü.
Ancak bu yeni araştırmayı yapan bilim insanları, platoniik arkadaşlıklarda kokunun rolüyle daha fazla ilgilendi. Önceki çalışmalar genellikle kişinin parfüm, evcil hayvan gibi dış etkenlerden arındırılmış "doğal" kokusuna odaklanırken, bu yeni çalışma "diplomatik koku" adını verdikleri kavrama yoğunlaştı.
Neden Arkadaş Olamayız?
Araştırmacılara göre, diplomatik koku sadece parfümle ilgili değil. Yeme alışkanlıklarınız, bir kedi veya köpek sahibi olmanız, kullandığınız çamaşır deterjanı gibi tüm bu faktörlerin bir araya gelerek oluşturduğu koku bütünüdür. Kendi "koku alanınız" adeta etrafınızdaki kişilerin koku alanlarıyla eşleşiyor mu sorusu, arkadaşlık potansiyelini etkileyen bilinmeyen bir faktör olabilir.
