Günümüzden tam 113 milyon yıl öncesine ait bir karınca için kötü bir gün ve yolun sonu, milyonlarca yıl sonra oldukça dikkat çekici bir bilimsel keşfe dönüştü.
Brezilya'da bir kireçtaşı bloğunda fosilleşmiş olarak bulunan minik böcek, şimdiye kadar tanımlanmış bilinen en eski karınca örneği unvanını kazandı. Daha da önemlisi, bu fosil Haidomyrmecinae olarak bilinen, soyu tükenmiş bir alt familyaya ait bir üye. Daha çok 'cehennem karıncaları' olarak anılan bu türler, dikey hareket eden, orak benzeri çeneleriyle avlarını mızraklayıp sabitlemek için kullanıyorlardı.
Bu, yeni keşfedilen bir tür ve bilimsel adı Vulcanidris cratensis.
Bilim insanları, bu yeni fosil karınca türünün, karıncaların jeolojik kayıtlardaki en eski tartışmasız örneğini temsil ettiğini belirtiyor. Keşfi özellikle ilginç kılan şeyin, tuhaf avcı adaptasyonlarıyla bilinen soyu tükenmiş 'cehennem karıncası' grubuna ait olması olduğu vurgulanıyor. Bu türün, eski bir soydan gelmesine rağmen, son derece özelleşmiş anatomik özellikler sergilemesi, benzersiz avlanma davranışlarına sahip olduğunu gösteriyor.
Karıncalar, tahmini 22.000 türünden 13.800'den fazlası bilinen, bugün gezegendeki en çeşitli ve bol hayvanlar arasında yer alıyor. Neredeyse her kıtada o kadar yaygınlar ki, hareketli hayatlarını yaşarken onları zar zor fark ediyoruz.
Ancak günümüzde yaşayan hiçbir karınca, cehennem karıncası familyasına benzemiyor. Bazen süslü kafa yapıları (hatta metal takviyeli dikenler içerebilen) ve çenelerinin hizalanmasıyla dikkat çekiyorlar: Günümüzde var olan diğer tüm karıncalar gibi yan yana değil, yukarı ve aşağı hareket ediyorlar.
Bu grup çoğunlukla Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'dan, yaklaşık 80 ila 100 milyon yıl öncesine ait kehribar içinde korunmuş örneklerden biliniyor. Buna karşılık, V. cratensis, olağanüstü detaylı fosiller üreten Crato Formasyonu adı verilen özel bir fosil yatağından gelen, dikkat çekici derecede iyi korunmuş bir fosil.
Bu, onu birçok açıdan ilk yapıyor. Kaya baskısı fosili olarak bilinen ilk cehennem karıncası; ve Güney Amerika kıtasında bulunan ilk örnek. Bu da cehennem karıncalarının bildiğimizden daha eski ve daha yaygın dağılıma sahip olduğunu düşündürüyor.
Araştırmacılar, fosili analiz etmek ve Crato Formasyonu kireçtaşı içindeki yassılaşmış baskıdan anatomik özelliklerini ortaya çıkarmak için mikro-BT görüntüleme kullandılar. İlginç bir şekilde, yaklaşık 99 milyon yıl öncesine ait, Myanmar kehribarında bulunan bir cehennem karıncası türüyle en yakından ilişkili göründüğünü buldular.
Bilim insanları, cehennem karıncası özelliklerini bulmayı beklerken, beslenme aparatının özellikleri karşısında şoke olduklarını belirtiyorlar. 113 milyon yıl öncesine ait, anatomik olarak bu kadar özelleşmiş bir karınca bulmak, bu böceklerin karmaşık adaptasyonları ne kadar hızlı geliştirdiğine dair varsayımlarımızı sorgulatıyor. Karmaşık morfoloji, bu en eski karıncaların bile, modern akranlarından önemli ölçüde farklı, sofistike avlanma stratejileri geliştirmiş olduğunu düşündürüyor.
Karıncaların ilk olarak Geç Jura ve Erken Kretase dönemleri arasında bir zamanda ortaya çıktığı düşünülüyor ve cehennem karıncaları potansiyel olarak ayrılan ilk soyu temsil ediyor.
Dünyanın yeni bir bölgesinde, diğer türlerden çok daha erken ve iyi belirlenmiş anatomiye sahip bir cehennem karıncasının keşfi, bilim insanlarına bu çeşitli, yaygın böcek grubunun evrimini anlamak için yeni bir başlangıç noktası sağlıyor.
Araştırmacılar, yeni bildirilen türün, bilim tarafından bilinen en eski kesin karıncayı temsil ettiğini ve ayrıca fosil kayıtlarında karıncaların erken evrimi için en eksiksiz kanıtı sunduğunu yazıyorlar. Cehennem karıncaları, Kretase döneminde çiçekli bitkilerin karada yayılması boyunca uzun süre hayatta kalmış olabilir, ancak o dönemin sonuna doğru jeolojik olaylardan önemli ölçüde etkilenmiş olabilirler.
