Yıllardır gökbilimciler, Dünya'ya yakın yörüngelerde bulunan ve potansiyel tehlike oluşturabilecek asteroitleri tespit etmek için yoğun çaba harcıyor. Bu çalışmalar sayesinde Güneş etrafında dönen ve Dünya'ya belirli bir yakınlığa kadar yaklaşan birçok asteroit keşfedildi.
Ancak yapılan yeni bir araştırma, tehlikeli olabilecek asteroitlerin sadece Dünya'nın yakın yörüngesinde değil, aynı zamanda Venüs ile birlikte yörüngede hareket edenler arasında da gizleniyor olabileceğini gösteriyor. Bu "Venüs ile eş yörüngeli" asteroitler, Güneş'in parlaklığı nedeniyle tespit edilmeleri oldukça zor olan bir grupta yer alıyor.
Bir bilim ekibi tarafından yapılan bu çalışma, Venüs ile eş yörüngeli kaç tane daha keşfedilmemiş asteroit olabileceğini ve bunların Dünya için ne kadar risk oluşturabileceğini anlamayı amaçlıyor. Şu ana kadar Venüs ile eş yörüngeli olduğu bilinen yirmi asteroit bulunuyor. Araştırmacılar, eş yörünge durumunun bu asteroitleri Venüs'e yakın yaklaşımlardan korusa da, Dünya ile karşılaşmalarını engellemediğini belirtiyor.
Çapı yaklaşık 140 metreden büyük olan ve Dünya'nın yörüngesine 0.05 astronomik birim (yaklaşık 7.5 milyon kilometre) mesafeden daha yakına gelebilecek Venüs eş yörüngeli asteroitler, "potansiyel olarak tehlikeli asteroitler" (PHA) olarak sınıflandırılıyor.
Araştırmanın temel sorusu şu: Bu asteroitler Dünya için bir çarpışma tehlikesi oluşturuyor mu?
Bilim insanları, henüz keşfedilmemiş Venüs eş yörüngeli asteroit popülasyonunun Dünya için oluşturabileceği olası tehdidi değerlendirmeyi ve bunların Dünya'dan veya uzay gözlemevlerinden nasıl tespit edilebileceğini araştırmayı hedeflediklerini ifade ediyor.
Bilinen yirmi asteroitten sadece birinin yörünge dış merkezliği 0.38'in altında. Bunun nedeni, daha geniş yörüngelere sahip asteroitlerin Dünya'ya daha yakın gelmesi ve dolayısıyla daha kolay tespit edilmesidir. Bu da daha düşük dış merkezliğe sahip, tespiti çok daha zor olan birçok asteroitin gizleniyor olabileceği anlamına geliyor.
Tehlikelerini belirlemedeki bir sorun, eş yörüngeli asteroitlerin tahmin edilemeyen (kaotik) yörüngelere sahip olmasıdır. Araştırmacılar, bu asteroitlerin yörüngelerinin oldukça kaotik olduğunu ve yaklaşık 150 yıl gibi kısa sürelerde bile yörünge tahminlerinin zorlaştığını belirtiyor. Bu durum, tek bir asteroitin yörüngesini incelemenin uzun vadeli gidişatı hakkında yeterli bilgi vermediği anlamına geliyor. Bu nedenle bilim insanları, farklı yörünge özelliklerine sahip "kopya" asteroitlerin istatistiksel olarak incelenmesi gerektiğini vurguluyor.
Ekip, farklı yörünge eğikliklerine sahip bir model oluşturarak buraya farklı özelliklerde 26 kopya asteroit yerleştirdi. Daha sonra bunları Güneş Sistemi'ndeki gezegenlerin yörüngeleriyle birlikte 36.000 sanal yıl boyunca simüle ettiler. Simülasyon sonunda, hangi kopya asteroitlerin Dünya ile yakın bir karşılaşma yaşadığını kontrol ettiler.
Araştırmacılar, özellikle düşük eğikliklerde olmak üzere, 0.38'den daha düşük dış merkezliğe sahip bir dizi yörünge olduğunu ve bu yörüngelerdeki Venüs eş yörüngeli asteroitlerin Dünya için çarpışma tehlikesi oluşturabileceğini buldu.
Peki bu asteroitler Dünya'dan gözlemlenebiliyor mu? Araştırma, bu cisimlerin Güneş'in parlaklığı nedeniyle yalnızca belirli dönemlerde gözlemlenebildiğini ortaya koydu. Bu gözlem pencereleri genellikle cisimlerin Dünya'ya en yakın yaklaştığı zamanlarda ortaya çıkıyor.
Ekip, "Gözlem açısı kısıtlamaları ve Güneş'ten olan açısal uzaklık sınırlamaları, gözlemlerimizi yıl boyunca belirli dönemlerle sınırlandırıyor," diye açıklıyor. Bu, tehlikeli asteroitleri Dünya'dan tespit etmenin ne kadar zor olabileceğini gösteriyor.
Bir çözüm, Venüs yörüngesine bir uzay aracı göndermek olabilir. Araştırmacılar, "Ancak Venüs yörüngesinden, Güneş'ten uzağa bakacak şekilde yapılacak gözlemler, bu cisimlerin tespitini artırabilir," diye öneriyor. Bu tür görevler için çeşitli konseptler daha önce de dile getirilmişti.
Biliyoruz ki dış uzayda Dünya'ya çarpma potansiyeli olan asteroitler mevcut. Hatta bazıları tüm şehirleri yok edebilecek büyüklükte. Çapı sadece 150 metre olan nispeten küçük bir asteroit bile, yüzlerce megaton TNT'ye eşdeğer bir kuvvetle Dünya'ya çarpabilir. Bu, İkinci Dünya Savaşı'nda kullanılan atom bombalarından binlerce kat daha güçlü bir etki demektir.
Bilim insanları sonuç bölümünde, "Bunlar arasında, düşük dış merkezliğe sahip Venüs eş yörüngelileri, Dünya'dan bu cisimleri tespit etme ve takip etmedeki zorluklar nedeniyle benzersiz bir zorluk teşkil ediyor," diye belirtiyor.
Yaklaşan gözlemevleri veya teleskoplar rutin tarama operasyonları sırasında birçok asteroiti tespit edecektir. Ancak Venüs ile eş yörüngede potansiyel olarak tehlikeli asteroitleri bulmak özel bir çaba gerektirebilir.
Araştırmacılar, "Bazı teleskoplarla yapılan taramalar yakın gelecekte bu asteroitlerden bazılarını tespit edebilse de, Venüs yakınında uzay tabanlı bir görevden yapılacak özel bir gözlem kampanyasının, Venüs'ün eş yörüngeli asteroitleri arasındaki 'görünmez' potansiyel tehlikeli cisimlerin tamamını haritalayıp keşfedebileceğine inanıyoruz," diyerek sözlerini tamamlıyor.
