Avrupalı bilim insanları, fareler üzerinde test ettikleri bir ilaç kokteylinin hayvanların ömrünü yaklaşık yüzde 30 oranında uzattığını ve yaşam kalitelerini önemli ölçüde artırdığını duyurdu.
Söz konusu kokteyl, halihazırda farklı kanser türlerinin tedavisinde kullanılan rapamisin ve trametinib adlı iki ilaçtan oluşuyor. Rapamisin aynı zamanda organ nakli sonrası reddi önlemek için de kullanılıyor ve daha önceki hayvan deneylerinde ömrü uzatma potansiyeli gösteriyordu. Trametinib ise daha önce sadece meyve sineklerinin ömrünü uzattığı biliniyordu ancak daha büyük hayvanlar üzerindeki etkisi merak ediliyordu.
Almanya merkezli bir araştırma ekibi, rapamisin ve trametinib'in tek başlarına ve birlikte farelerin ömrünü nasıl etkilediğini araştırmak için yeni bir çalışma yürüttü.
Bulgulara göre, sadece rapamisin verilen farelerin ömrü yüzde 17 ila 18 arasında uzadı. Trametinib'in tek başına kullanımı ise yüzde 7 ila 16 arasında bir artış sağladı. Ancak iki ilaç bir araya geldiğinde, tedavi uygulanan farelerde ömrün yüzde 26 ila 35 arasında önemli bir oranda uzadığı gözlemlendi.
Araştırmanın en dikkat çekici yanlarından biri, bu ömür artışının sadece süreden ibaret olmaması. İlaç kokteyli uygulanan fareler, yaşlılıklarında daha sağlıklı kaldı. Kronik iltihaplanmada azalma, kanser başlangıcında gecikme, karaciğer ve dalak tümörlerinin büyümesinde yavaşlama görüldü. Ayrıca, bu farelerin yaşlılıkta daha aktif oldukları, vücut ağırlıklarının kontrol altında kaldığı ve kalp fonksiyonlarındaki düşüşün yavaşladığı belirlendi.
Her ne kadar bu sonuçlar heyecan verici olsa da, bilim insanları insanların bu ilaçları alarak 130 yaşına kadar yaşamasını beklemediklerini vurguluyor. İnsan uygulamaları için asıl potansiyelin, yaşam süresini dramatik bir şekilde uzatmak yerine, ileri yaşlarda sağlık kalitesini artırmak ve hastalıklardan uzak daha aktif bir yaşam sunmak olduğu belirtiliyor. Araştırmacılar, gelecekte insanlar üzerinde yapılacak çalışmaların, bu ilaçların kimler için faydalı olabileceğini ve nasıl kullanılabileceğini daha net ortaya koyacağını ifade ediyor.
Deney kapsamında, yüzlerce fareye altı aylıkken başlayarak yaşamları boyunca düzenli olarak rapamisin, trametinib veya her ikisi birden verildi ve hayatta kalma süreleri izlendi. Her ne kadar tek başına ilaçlar fayda sağlasa da, en iyi sonuçlar kombinasyon tedavisinden elde edildi.
Ortalama ömür süresi dişi farelerde yüzde 34.9, erkek farelerde ise yüzde 27.4 arttı. Maksimum ömür süreleri ise dişi farelerde yüzde 32.4, erkek farelerde yüzde 26.1 artış gösterdi.
Ekip, ilaç kombinasyonunun faydalarının sadece daha yüksek dozdan kaynaklanmadığını belirtiyor. Her iki ilaç da aynı sinyal yolunu hedef alsa da (Ras/Insülin/TOR ağı), farklı noktalara etki ediyorlar. Gen ifadesi analizleri, yalnızca iki ilacın birlikte verildiğinde belirli değişikliklerin meydana geldiğini gösterdi.
Önemli bir nokta olarak, ilaçların tek başına bilinen yan etkileri dışında, kombinasyonun ekstra bir yan etkiye yol açmadığı rapor edildi.
İnsanlar üzerinde ilaç kombinasyonunun denemelerinin nispeten yakın zamanda başlayabileceği belirtiliyor. Her iki ilaç da ABD ve Avrupa Birliği'nde insanlar için başka amaçlarla onaylanmış durumda. Daha önceki çalışmalar, rapamisinin yaşlanma karşıtı faydalarına dair ipuçları da sunmuştu.
Bu çığır açan araştırma, saygın bilim dergilerinden birinde yayınlandı.
