Alzheimer hastalığına çare bulmak için, hastalığın nasıl ve nerede başladığını anlamak büyük önem taşıyor. Yeni bir araştırma, bu başlangıç noktasının beklenenin dışında olabileceğini ortaya koyuyor.
ABD ve Almanya'dan bilim insanları, Alzheimer ve diğer beyin hastalıkları için genetik risk ile beyni çevreleyen ve koruyan kan damarları ve bağışıklık hücrelerinden oluşan kan-beyin bariyeri arasında bir bağlantı keşfetti.
Alzheimer hastalığı genellikle beyin içindeki nöronlara zarar veren protein yumakları ve dolaşıkları ile ilişkilendirilirken, bu yeni bulgular hastalığın başlangıç tetikleyicisinin bozulmuş bir beyin sınırından sızan dış bir etken olabileceğini düşündürüyor.
Beyinle ilgili hastalıklarda yapılan araştırmaların büyük çoğunluğunun, beyindeki yerleşik nöronlara odaklandığını belirten bir nörobilimci, bu bulguların Alzheimer gibi hastalıklarda ana rol oynayabilecek beyin sınırlarını oluşturan hücrelere olan ilgiyi artıracağını umuyor.
Daha önceki genetik çalışmalar, nörolojik durumlarla ilişkilendirilen DNA dizilerindeki varyasyonların, proteinleri kodlayan genlerde değil, bunların dışındaki bölgelerde bulunduğunu göstermişti. Bu dış bölgelerdeki diziler, komşu genlerin işleyişini hassas bir şekilde ayarlayarak hücre aktivitesini kontrol etmeye yardımcı oluyor.
Araştırmacılar, beyin dokusundan damar ve bağışıklık hücrelerini izole edebilen ve gen aktivitesi ile DNA'nın hücre tarafından ne kadar 'açık' olduğunu ölçebilen MultiVINE-seq adını verdikleri yeni bir genetik analiz teknolojisi geliştirdiler. Bu teknoloji kullanılarak, nörolojik hastalığı olan ve olmayan kişilerden alınan beyin dokusu örnekleri üzerinde kapsamlı bir inceleme yapıldı. Elde edilen sonuçlar, Alzheimer gibi beyin rahatsızlıklarıyla ilişkilendirilen genetik varyasyonların çoğunun, beyne erişimi yöneten endotel hücreleri ve bağışıklık sistemi T hücreleri gibi beyin sınırlarında devriye gezen hücrelerde bulunduğunu gösterdi.
Bazı varyasyonların, inflamatuar bağışıklık hücrelerinin Alzheimer'ı tetikleyebileceği veya hızlandırabileceği yönünde ipuçları verdiği belirtildi. Bu yeni çalışma, genetik risk varyantlarının beynin damarlarında ve bağışıklık hücrelerinde işlev gördüğünü göstererek, hastalıkların nasıl ilerlediğine dair daha derin bir anlayış sağlıyor.
Beyin damarlarını ve bağışıklık hücrelerini ön plana çıkaran bu çalışma, beyin ile vücut ve dış dünya arasındaki ilişkiyi kurmadaki benzersiz konumları ve rolleri göz önüne alındığında, daha erişilebilir yeni ilaç hedeflerinin ve beyne içeriden dışarıya doğru koruma sağlayacak yaşam tarzı müdahalelerinin geliştirilmesine ışık tutabilir.
