Küresel çapta yaşanan salgınlarda hayat kurtaran acil aşılamaların, son çeyrek yüzyılda kolera, Ebola ve kızamık gibi hastalıkların yol açtığı ölümleri yaklaşık yüzde 60 oranında azalttığı ortaya çıktı. Yeni bir bilimsel çalışma, bu aşılamalar sayesinde benzer sayıda enfeksiyonun da önlendiğini ve milyarlarca dolarlık ekonomik fayda sağlandığını gösteriyor.
Aşıların küresel erişimini sağlamayı hedefleyen uluslararası bir oluşumun desteklediği bu çalışma, acil bağışıklama çabalarının halk sağlığı ve küresel sağlık güvenliği üzerindeki tarihi etkisini ilk kez kapsamlı bir şekilde ortaya koyuyor.
Çalışmaya göre, bazı en ölümcül bulaşıcı hastalıklara karşı aşıların kullanıma sunulmasının hem insanlık hem de ekonomik açıdan ne kadar faydalı olduğu net bir şekilde ölçülebildi. Uzmanlar, "Bu çalışma, aşıların salgın riskine karşı maliyet etkin bir önlem olarak gücünü açıkça göstermektedir," ifadelerini kullandı.
Saygın bir tıp dergisinde yayımlanan bu araştırma, 2000 ile 2023 yılları arasında düşük gelirli 49 ülkede görülen kolera, Ebola, kızamık, menenjit ve sarıhumma gibi beş bulaşıcı hastalığın 210 salgınını inceledi. Bu bölgelerdeki aşı uygulamaları çarpıcı bir etki yarattı; çalışma, beş hastalıkta da enfeksiyon ve ölüm sayısını yaklaşık yüzde 60 oranında azalttığını gösterdi.
Bazı hastalıklar için etki çok daha dramatik oldu. Sarıhumma salgınlarında ölümlerin yüzde 99, Ebola salgınlarında ise yüzde 76 oranında azaldığı görüldü. Acil aşılama, aynı zamanda salgınların genişleme tehdidini de önemli ölçüde düşürdü.
Araştırma ayrıca, 210 salgın sırasında gerçekleştirilen bağışıklama çabalarının sadece ölümlerin ve engelliliğe bağlı kaybedilen yaşam yıllarının önlenmesiyle yaklaşık 32 milyar dolarlık ekonomik fayda sağladığını tahmin ediyor. Ancak bu miktarın, genel tasarrufların önemli ölçüde altında olduğu belirtiliyor, çünkü salgın müdahale maliyetleri veya büyük salgınların yol açtığı sosyal ve makroekonomik etkiler hesaba katılmadı. Örneğin, onaylı aşılar mevcut olmadan önce 2014'te Batı Afrika'yı vuran büyük Ebola salgını, sadece Batı Afrika ülkelerine 53 milyar dolardan fazla maliyete yol açmıştı.
Bu çalışma, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) Nisan ayında yaptığı bir uyarı sonrası geldi. WHO, yanlış bilgilendirme ve uluslararası yardımlardaki kesintiler nedeniyle kızamık, menenjit ve sarıhumma gibi aşıyla önlenebilir hastalıkların küresel çapta artış gösterdiğini belirtmişti. Dünya çocuklarının yarısından fazlasını bulaşıcı hastalıklara karşı aşılamaya yardımcı olan bu uluslararası oluşum, uluslararası yardım kesintileri ve bir ülkenin desteğini çekmesi gibi durumlar karşısında yeni bir finansman turu sağlamaya çalışıyor.
