Gökbilimciler, "kozmik komşumuz" sayılabilecek kadar yakınımızda bulunan bir çift beyaz cüce yıldızın, gelecekte nadir görülen dört aşamalı bir süpernova patlamasıyla yok olacağını keşfetti. Bu patlamanın, gerçekleştiğinde gece gökyüzünde Ay'dan 10 kat daha parlak bir ışık saçacağı öngörülüyor.
Ancak bu göz kamaştırıcı gök olayı için yaklaşık 23 milyar yıl beklememiz gerekecek. Bu süre zarfında insanlığın varlığını sürdürmesi pek olası görünmüyor ve patlama gerçekleştiğinde karşılaştırma yapabileceğimiz bir Ay da muhtemelen kalmamış olacak.
Beyaz cüceler, bir zamanlar Güneş gibi devasa olan ancak ömürlerinin sonuna gelip dış gaz katmanlarını uzaya savurmuş yıldızların yoğun, büzüşmüş çekirdekleridir. Yakın zamanda yayınlanan bir araştırmada bilim insanları, Dünya'dan sadece 150 ışık yılı uzaklıkta bulunan WDJ181058.67+311940.94 adlı beyaz cüce çiftinin, en güçlü yıldız patlamalarından biri olan Tip 1a süpernovası olarak sonlanacağını ortaya koydu. Araştırma ekibi, bu aşırı yoğun yıldızları ve benzer 33 beyaz cüce çiftini daha önceki çalışmalarında keşfetmişti.
Bu iki beyaz cücenin toplam kütlesi, her ikisi de yaklaşık Dünya boyutlarında olmasına rağmen, Güneş'in kütlesinin yaklaşık 1.56 katı kadar. Bu, bu tür sistemler için kaydedilmiş rekor bir kütle anlamına geliyor. Şu anda birbirlerinin etrafında her 14 saatte bir dönüyorlar, ancak zamanla kütle çekimi etkisiyle birbirlerine yaklaşarak bu sürenin yaklaşık 30-40 saniyeye düşmesi bekleniyor. Bu yakınlaşma sonucunda, yıldızlardan birinden diğerine madde akışı başlayacak ve bu durum, çiftin feci sonunu tetikleyecek.
Araştırmacılardan biri yaptığı açıklamada, "Galaktik komşuluğumuzda bu kadar yüksek toplam kütleye sahip bir sistemi ilk fark ettiğimde hemen heyecanlandım. İki yıldız arasındaki mesafenin Dünya-Güneş mesafesinin sadece 60'ta biri olduğunu keşfettiğimde, şüphesiz Tip 1a süpernovasına yol açacak ilk çift beyaz cüce sistemini bulduğumuzu anladım," ifadelerini kullandı.
Süpernova patlamasının dört ayrı aşamadan oluşacağı belirtiliyor. İlk patlama, üzerine madde yığılan beyaz cücenin yüzeyinde gerçekleşecek ve bu, yıldızın çekirdeğinin patlamasını tetikleyecek. Bu iki patlamadan saçılan maddeler ise diğer beyaz cüce üzerinde benzer bir çift patlamayı başlatacak.
Araştırmacılar, patlamanın günümüzden yaklaşık 22.6 milyar yıl sonra meydana geleceğini tahmin ediyor. Bu süre, evrenin şu anki yaşının 1.6 katından fazla. Bilim insanları, patlamanın bugün gerçekleşmesi durumunda Dünya'ya zarar vermeyeceğini belirtiyorlar. Ancak süpernova nihayet patladığında, gezegenimiz büyük olasılıkla kendi ölen Güneş'imizin genişlemesiyle çoktan yok olmuş olacak, Ay'ımız da onunla birlikte.
Eğer görebilseydik, patlamanın görünür parlaklığının -16 kadir olacağı tahmin ediliyor. Bu da Jüpiter'in gece gökyüzündeki görünümünden yaklaşık 200.000 kat daha parlak demek.
Standart Mumlar
Tip 1a süpernovaları nadir görülür, ancak keşfedilenler genellikle "standart mumlar" olarak adlandırılır. Bunun nedeni, bu patlamaların öngörülebilir parlaklıklarının, Dünya ile ev sahibi galaksileri arasındaki mesafeyi ölçmek için kullanılabilmesidir. Bu ölçümler de araştırmacıların, evrenin gerçek genişleme hızını hesaplamalarına yardımcı olur ki bu, günümüz kozmolojisinin önemli hedeflerinden biridir.
Uzun süredir Tip 1a süpernovalarının çoğunun, WDJ181058.67+311940.94 gibi beyaz cüce çiftlerinin patlamasıyla tetiklendiğinden şüpheleniliyordu. Ancak şimdiye kadar bu durum kanıtlanamamıştı ve araştırmacılar, kesin olarak bu şekilde sonlanacağını söyleyebilecekleri sistemler bulmakta zorlanıyorlardı.
Bu kadar yakınımızda yapılan bu yeni keşif, araştırmacılara keşfedilmeyi bekleyen çok daha fazla Tip 1a süpernova adayı olduğu umudunu veriyor.
Çalışmanın yazarlarından bir diğer gökbilimci, "Bu çok önemli bir keşif. Galaktik kapımızın önünde böyle bir sistem bulmak, onların nispeten yaygın olması gerektiğinin bir göstergesi. Aksi takdirde, onlarla karşılaşmak için galaksimizin daha büyük bir hacmini tarayarak çok daha uzağa bakmamız gerekirdi," dedi ve ekledi: "Tip 1a süpernova öncüllerini arayan araştırmamız hala devam ediyor ve gelecekte daha heyecan verici keşifler bekliyoruz. Yavaş yavaş, Tip 1a patlamalarının kökeni gizemini çözmeye yaklaşıyoruz."
