Geçtiğimiz ay, bir Avrupa firmasının küçük uzay aracındaki paraşütleri beklenildiği gibi açılmadı ve araç, taşıdığı yükle birlikte okyanusa çakıldı. Bu olay, hem bir başarı hem de bir başarısızlık olarak değerlendirilebilir.
Başarı tarafında, firmanın kurucusu Hélène Huby, "Mission Possible" adlı uzay aracını üç yıldan kısa sürede ve 25 milyon doların altında bir maliyetle geliştirerek uzaya taşıdı. Araç, uzayda önemli başarılar elde ettikten sonra kontrollü bir atmosfere iniş gerçekleştirdi.
Ancak, Dünya'dan 26 kilometre yükseklikte, araç Mach bir hızına düştüğünde firma, uzay aracıyla irtibatı kaybetti. Huby, Avrupa'da uzay uçuşlarındaki başarısızlıklara karşı geleneksel olarak hoşgörü gösterilmediği göz önüne alındığında, bu durumun nasıl karşılanacağından emin değildi.
Huby, bu durumu şöyle özetledi: "Avrupa'dan aldığım geri bildirimler ilginçti. Alman Uzay Ajansı, Fransız Uzay Ajansı ve Avrupa Uzay Ajansı, harcanan zaman ve parayla görevin yüzde 80'ini tamamlamanın harika bir başarı ve iyi bir yatırım olduğunu belirtti."
Düşüş Testleri Yapılmadı
Araç 24 Haziran'da kaybolduktan sonra firma, bağımsız bir araştırma ekibi kurdu. Huby, paraşütlerin açılmasında bir sorun olduğunu ve bunun büyük ihtimalle aracın kendi mekanizmasından kaynaklandığını belirtti. Paraşütlerin kendisinde, ABD merkezli Airborne Systems'in ürettiği ürünlerde bir hata olmadığını vurguladı.
Zaman ve maliyetten tasarruf etmek amacıyla firma, herhangi bir düşüş testi gerçekleştirmedi. Bu tür bir test süreci, daha hızlı hareket etmeyi hedefleyen bir proje için milyonlarca dolar ek maliyet ve bir yıllık gecikme anlamına gelebilirdi.
Huby, bu konuda bir hata yaptıklarını ve riskleri hafife aldıklarını kabul etti. Geriye dönüp bakıldığında, yerde daha fazla test yapabileceklerini söyledi.
Şimdi firma büyük bir karar aşamasında: Yola nasıl devam edecekler? Bir seçenek, test amacıyla "Mission Possible" benzeri yeni bir küçük uzay aracı inşa etmek. Ancak bu aracın paraşüt sistemleriyle firmanın operasyonel görevler için geliştirdiği daha büyük "Nyx" uzay aracının paraşüt sistemleri arasında pek ortak nokta bulunmuyor. Dolayısıyla, "Mission Possible" aracının paraşütleri başarılı olsa bile, bu "Nyx"in başarısını garanti etmiyor.
Agresif Bir Plan
Bu daha büyük uzay aracı oldukça iddialı. Boyut olarak SpaceX'in Dragon uzay aracına benziyor, hatta belki biraz daha büyük. İlk versiyonu, alçak Dünya yörüngesine kargo taşımak üzere tasarlanıyor. Ancak Huby, aracın insan taşımacılığı göz önünde bulundurularak tasarlandığını belirtti. Örneğin, ilk versiyon dört adet paraşüt kullanacak; bu, kargo için gereğinden fazla olsa da astronotlar için gerekli.
Huby'nin bu hafta Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunma nedenlerinden biri, NASA ile gereksinimler üzerinde çalışmaktı. Zira firma, Uluslararası Uzay İstasyonu'na en erken 2028'de, yani yörünge laboratuvarının emekliliğine iki yıl kala "Nyx"i uçurmayı hedefliyor. Huby ile yapılan görüşmelerde, şirketin doğrudan "Nyx" geliştirmesine ve ilk görevinde uzay istasyonuna uçmaya odaklanacağı anlaşılıyor.
Huby, "Biraz agresif görünebilir ama ekip 2028 için çalışıyor. Bu tarih ocak ayından bu yana istikrarlı. Geliştirme aşamasındayız, dolayısıyla iki yıl sonra bu tarihin ne olacağını göreceğiz. Ancak şu anki hedefimiz bu." dedi.
Önemli bir dönüm noktası bu sonbaharda, Avrupa Uzay Ajansı'nın Kasım ayındaki Bakanlar Konseyi toplantısında yaşanacak. Bu toplantıda üye devletler önemli kararlar alacak ve Huby, özellikle bir kargo aracının geliştirilmesi için destek bekliyor. Firma, muhtemelen bir rekabetin parçası olarak en az 200 milyon dolarlık bir fon arayışında. Bu yönde işaretler olsa da, karar Bremen, Almanya'daki toplantıda netleşecek.
Mürettebat da Hedefleniyor
Huby, son aylarda Avrupa'da insan taşıyan uzay araçlarının geliştirilmesine yönelik desteğin arttığını belirtti.
"Avrupa'da mürettebatlı uçuşlara hızla gitmek için ek destek var," dedi. "Bir yıl önce bu, tartışma dışıydı. Sanırım bu açıkça jeopolitik bir sonuç."
Bu jeopolitik gelişmeler arasında, Donald Trump'ın ikinci kez ABD Başkanı seçilmesi ve Avrupa'daki müttefiklerine karşı tutumu, Avrupa için önemli uzay programlarına NASA'nın katılımını sona erdirecek bütçe kesintisi önerileri ve Avrupalı astronotların şu anda uzaya gidebildiği tek yolun SpaceX tarafından üretilen Dragon araçları olması yer alıyor.
Dolayısıyla, bir Avrupa firmasının hem kargo hem de insan taşıyan uzay araçları geliştirmesi için açık bir alan bulunuyor. Ancak bu alan ne kadar açık olsa da, geçilmesi uzun ve teknik olarak zorlu bir yol. Huby ve şirketi, kendilerini zorlu bir görevin beklediği açık.
