Dünyaya yaklaşan devasa bir asteroidi saptırma fikri kulağa basit gelse de, aslında sandığımız kadar kolay olmayabilir. NASA'nın 2022'deki DART göreviyle asteroidleri yörüngelerinden saptırmanın mümkün olduğunu kanıtlamış olmamız büyük bir başarıydı. Ancak son araştırmalar, dikkatsizce yapılacak bir müdahalenin, asteroidi Dünya'dan uzaklaştırmak yerine, onu gelecekte daha tehlikeli bir çarpışma rotasına sokabileceği ihtimalini ortaya koyuyor.
Illinois Üniversitesi'nden bilim insanlarının yaptığı yeni araştırmalar, özellikle hedefi tam tutturulamayan asteroid saptırma girişimlerinin, uzay taşlarını "gravitational keyhole" adı verilen tehlikeli uzay bölgelerine yönlendirebileceğini gösteriyor. Bu bölgelere giren bir asteroidin, bir süre sonra Dünya ile çarpışma rotasına girebileceği belirtiliyor.
Gravitational keyhole (yerçekimsel anahtar deliği), bir gezegenin kütleçekiminin, yanından geçen bir asteroidin yörüngesini öyle bir değiştirmesidir ki, bu asteroid daha sonra o gezegenle çarpışma rotasına geri döner. Bunu, bir çeşit karmaşık bir langırt oyununa benzetebiliriz; yanlış bir tampona vuran top, fliplerin üzerine geri dönebilir.
Bu sorunu çözmek için araştırmacılar, her asteroid için en güvenli vuruş noktalarını belirleyen "olasılık haritaları" geliştirdiler. Bir asteroidin yüzeyindeki her noktanın, çarpışmadan sonra asteroidi bir gravitational keyhole'a yönlendirme olasılığı farklıdır.
Bu haritaları oluşturmak için asteroidin şekli, yüzey özellikleri, dönüşü ve kütlesi gibi detaylı bilgilere ihtiyaç duyuluyor. İdeal olarak, yüksek çözünürlüklü görüntüler ve veriler üretecek bir uzay göreviyle bu bilgiler toplanabilir.
Ancak, bir asteroid çarpma zamanına çok az kala keşfedilirse, yer tabanlı teleskop gözlemleriyle daha öncelikli, düşük kaliteli haritalar da oluşturulabilir.
Araştırmacılar şimdiden, Bennu gibi iyi incelenmiş asteroidler için olasılık haritaları hazırladılar ve optimal vuruş bölgelerini işaretlediler. Bu haritalar, herhangi bir uzay görevindeki kaçınılmaz belirsizlikleri de hesaba katıyor; en hassas şekilde hedefe yöneltilen bir uzay aracının bile hedefinden birkaç metre sapma ihtimali bulunuyor.
DART'ın hedefi olan Dimorphos'un seçilmesinin nedeni, Didymos sisteminin Dünya ile çarpışma rotasına girecek kadar büyük bir yörünge sapmasına maruz kalmayacak olmasıydı. Ancak gelecekteki asteroid tehditleri bu kadar affedici olmayabilir. Gerçek gezegen savunma görevleri, üst düzey hassasiyet ve planlama gerektirecektir.
Avrupa Uzay Ajansı'nın Hera görevi, Aralık 2026'da DART çarpma alanına ulaşarak bu teknikleri geliştirmek için değerli veriler sağlayacak. Şu ana kadar şanslıydık; doğrudan bize doğru gelen önemli bir tehdit bulunmuyor. Ancak gökyüzünü keşfetmeye devam ettikçe, er ya da geç Dünya'nın adının üzerinde yazılı olduğu bir asteroid keşfedeceğiz!
Bu yeni araştırmalar sayesinde, gezegen savunmasını gerçekten yapmamız gerektiğinde, nereye nişan alacağımızı bileceğiz... Umuyoruz!
