Apple'ın kişisel bilgisayar dünyasına grafiksel kullanıcı arayüzünü getiren kilit isimlerinden, efsanevi mühendis Bill Atkinson, 74 yaşında hayatını kaybetti. Atkinson'ın pankreas kanseri nedeniyle evinde, ailesi yanındayken vefat ettiği açıklandı. Ailesi yaptığı duyuruda, “Sevgili eşim, babamız ve üvey babamız Bill Atkinson’ın vefatını üzülerek bildiririz. O olağanüstü bir insandı ve o yaşadığı için dünya sonsuza dek farklı olacak” ifadelerini kullandı.
Apple’ın 51 numaralı çalışanı olan Atkinson, soyut bilgisayar bilimlerini milyonlarca insanın her gün kullanacağı sezgisel görsel deneyimlere dönüştürdü. Geliştirdiği QuickDraw grafik motoru, Macintosh arayüzünü mümkün kıldı. MacPaint ile bitmap düzenlemeyi geniş kitlelere tanıttı. HyperCard ise, World Wide Web’deki hiper bağlantılı öğelerin yıllar öncesinden habercisi oldu.
İmkansızı Mümkün Kıldı
Steve Jobs, 1978'de doktora yaparken Atkinson'ı Apple'a katılması için ikna etti. Atkinson iki hafta içinde lisansüstü eğitimini bırakarak Silikon Vadisi'ne taşındı. Atkinson'ın Apple'a katkıları, bilgisayar tarihindeki temel yenilikler listesi gibidir. Lisa Window Manager üzerindeki çalışmaları, kişisel bilgisayar dünyasına üst üste binen pencereleri ve açılır menü çubuğunu (ki bunun için bir patent aldı) getirdi. Daha önce bahsedilen QuickDraw grafik temelleri, hem Lisa hem de Macintosh arayüzlerine güç verdi. Atkinson, sınırlı donanım üzerinde “yuvarlatılmış dikdörtgenler” gibi şekilleri hızla çizmek için algoritmalar keşfetti.
1984'teki orijinal Macintosh için MacPaint'i yaratırken seçme kementini (lasso) ve “yürüyen karıncalar” olarak bilinen (bir seçim alanını işaretleyen animasyonlu noktalı çizgi) özelliği de icat etti. Bu uygulama, Adobe Photoshop gibi daha sonraki görüntü düzenleme uygulamalarının temelini oluşturdu. Kodlarının ve algoritmalarının en verimli ve zarif olanlardan bazıları olduğu söylenir. Orijinal Macintosh ekibi dahilerle doluydu, ancak Atkinson, o donanımın olağanüstü teknik sınırlamaları altında imkansızı mümkün kılan belki de en temel isimdi.
Atkinson’ın programlama felsefesini anlatan ünlü bir hikaye vardır. Lisa yöneticileri mühendislerden yazdıkları kod satırı sayısını takip eden haftalık raporlar istediğinde, Atkinson QuickDraw’un bölge hesaplamalarını optimize etmeyi yeni bitirmişti. Yeniden yazdığı kod, 2000 satırı kaldırırken altı kat daha hızlı çalışıyordu. İlk ilerleme raporuna, kod satırı alanına “-2000” yazdı. Birkaç hafta sonra yöneticiler ona formu doldurmasını sormayı bıraktı.
1985'te Atkinson, HyperCard'ı geliştirmeye başladı. Bu hipermedya yazma sistemi, grafikler, sesler, metinler, düğmeler ve bağlantılar içeren kart desteleri benzetmesiyle yazılım geliştirmeyi programcı olmayanların eline verdi. 1987'de çıkan HyperCard, daha sonra World Wide Web'in yaratılmasını kısmen etkiledi. Öğretmenler HyperCard kullanarak etkileşimli dersler, sanatçılar multimedya deneyimleri ve işletmeler özel veritabanı uygulamaları geliştirdi; hepsi geleneksel kod yazmadan. Hipermedya ortamı oyunlar üzerinde de büyük bir etkiye sahipti: 1993'teki popüler birinci şahıs macera oyunu Myst, başlangıçta oyun motoru olarak HyperCard'ı kullandı.
İki renkli Macintosh için (yalnızca siyah veya beyaz pikselleri gösterebilen), Atkinson yenilikçi, yüksek kontrastlı bir dither (titreştirme) algoritması geliştirdi. Bu algoritma, erken Mac grafiklerinin eş anlamlısı haline gelen karakteristik noktalı görünüme sahip gri tonlama görüntüsü illüzyonunu yarattı. Bu dithered estetik, bazı dijital sanatçılar ve bağımsız oyun yapımcıları arasında bugün hala popülerdir.
Apple Sonrası Yaşam
1990'da Apple'dan ayrıldıktan sonra, akıllı telefonlar var olmadan önce kişisel iletişim cihazları yaratma hedefiyle General Magic'in kurucularından oldu. 2007'de, makine zekası üzerindeki çalışmalarının “kişisel bilgisayardan ve internetin yükselişinden topluma temel olarak daha önemli” olduğunu belirterek bir yapay zeka girişimi olan Numenta'ya katıldı. Sonraki yıllarında, programlamaya getirdiği aynı sanatçılıkla doğa fotoğrafçılığına yöneldi. 2004 tarihli “Within the Stone” adlı kitabı, cilalanmış taşların yakın çekim görüntülerini içeriyordu ve renk ve desenlerin gizli dünyalarını ortaya çıkarıyordu.
Atkinson, pankreas kanseri teşhisini Kasım 2024'te duyurdu ve “zaten harika ve muhteşem bir hayat yaşadığını” yazdı. Aynı hastalık, arkadaşı ve işbirlikçisi Steve Jobs'u da 2011'de kaybettirmişti.
Atkinson’ın Apple tarihindeki derin katkıları göz önüne alındığında, Jobs’ın halefi, Apple CEO’su Tim Cook’un, Mac’in orijinal grafik gururuna saygı duruşunda bulunması şaşırtıcı değil. Cook, “Bill Atkinson’ın vefatından dolayı derin üzüntü duyuyoruz” yazdı. “O, yaratıcılığı, kalbi ve Mac üzerindeki çığır açan çalışmalarıyla bize sonsuza dek ilham verecek gerçek bir vizyonerdi.”
