Binlerce yıl öncesine dayanan bir araştırmaya göre, Maya medeniyetinde 7 yaşındaki çocuklar bile dişlerine yeşim taşı yerleştirerek süslemeler yaptırmış. Bu 'diş mücevherleri'nin, dönemin sosyal olgunluğunu veya bir geçiş törenini simgelediği düşünülüyor.
Arkeologlar, Maya toplumunda yetişkinlerin dişlerine süsleme yapıldığını zaten biliyorlardı. Ancak yeni araştırmayı yürüten bilim insanları, incelenen bireylerin yaşına dikkat çekiyor.
Orta Amerika ve günümüz Meksika'sının güney bölgelerinde Maya Klasik (M.S. 250-900) ve Postklasik (900-1550) dönemlerinde dişlere süsleme yapılması yaygındı. Daha önceki araştırmalar, hem erkeklerin hem de kadınların bu 'diş mücevherlerine' sahip olduğunu ve Klasik dönemde yetişkinlerin yarısından fazlasında bu tür uygulamalara rastlandığını ortaya koymuştu.
Ancak, arkeoloji alanında yeni yayımlanan bir çalışma, Guatemala'daki Popol Vuh Müzesi'nde bulunan, üzerinde yeşim taşı bulunan üç adet izole dişi inceledi. Araştırmacılar, her bir dişin kök gelişim derecesine bakarak, bu dişlerin 7 ila 10 yaş arasındaki çocuklara ait olduğunu belirledi.
Diş Modası
Süslemeli dişlerden biri üst çenenin sol orta kesici dişi, diğeri ise sağ üst kanin dişiydi. Üçüncü diş ise alt kesici dişti. Bu dişlerin hepsinin tek bir çocuğa ait olup olmadığı bilinmiyor.
Çalışma yazarları, bu dişlerin kemik iskelet kalıntılarıyla ilişkilendirilmemesi nedeniyle kökenlerinin ve tek bir bireye mi yoksa en fazla üç farklı bireye mi ait olduğunun kesin olarak söylenemeyeceğini belirtti.
Çalışmaya göre, Maya halkı dişlerini törpüleyerek veya kazıyarak bilerek şekillendirirdi. Ayrıca, zanaatkarların belirgin dişlerin yüzeylerine taş aletlerle yapay delikler açarak, genellikle yeşim taşı, bazen de obsidyen veya pirit gibi değerli taşları organik yapıştırıcılarla sabitlemeleri yaygındı.
Çalışmada ayrıca, 10 ila 15 yaş arasındaki ergenlerin dişlerinin törpülendiğine veya kazındığına dair bazı kanıtlar olduğu, ancak bu bireylerde diş süslemelerinin bulunmadığı belirtildi. Arkeolojik kayıtlarda 15 ila 20 yaş arasındaki Maya bireylerinde diş süslemesi görülenlerin sayısının ise 'çok sınırlı' olduğu vurgulandı.
Maya halkının, büyüyen dişlere zarar verebileceği endişesiyle daha genç bireylere diş süslemesi yapmamış olabileceği düşünülüyor. Ekip, 'bu tür süslemelerin çok genç bireylerde invaziv bir prosedür olabileceği' fikrini öne sürdü. Ancak yeni çalışmada incelenen üç dişin röntgenleri, dişin en iç katmanı olan diş özünün zarar görmediğini ve dişlerde doğal çürüklerin bulunmadığını gösterdi.
Gizemler Devam Ediyor
Üç dişin analizi, süslemelerin çocuklar hayattayken yapıldığını gösteriyor.
Bu önemli bir bulgu, çünkü Belize'de bulunan iki adet yeşim taşlı dişin 3 yaşındaki bir çocuğa ait olabileceği düşünülüyor. Ancak yeni çalışmanın yazarları, bu bulgunun tartışmalı olduğunu ve süslemelerin ölüm sonrası cenaze töreninin bir parçası olarak yapılmış olabileceğini belirtiyor.
Araştırmacılar ayrıca, bu yeni bulgunun Maya dünyasında yaygın olmayan bölgesel veya yerel bir geleneği yansıtabileceği veya diş süslemelerinin, çocuğun ev işleri veya çalışma gibi yetişkin sorumluluklarını üstlenmeye başladığının bir işareti olabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Daha fazla Maya çocuğuna ait diş süslemesi bulunana kadar, bu gençlerin neden bu uygulamalara sahip olduğunu belirlemek zor olacaktır.
Çalışma yazarları, 'daha fazla vaka belgelenmedikçe, bu kadar genç bireylerde bu kalıcı modifikasyonların yapılmasının arkasındaki nedenlere ilişkin olası herhangi bir yorumun varsayım düzeyinde kalacağı ve tüm Maya alemine genellenemeyeceği'ni ifade etti.
