İber Yarımadası'nda Neolitik Dönem'in sonlarında yaşayan insanların, komşularını yamyamlık yoluyla tükettiğine dair yeni kanıtlar ortaya çıktı. İspanya'daki Sierra de Atapuerca'da bulunan El Mirador mağarasında, 5.709-5.573 yıl öncesine ait olduğu belirlenen kemikler üzerinde yapılan incelemeler, en az 11 bireyin (çocuklar ve ergenler dahil) derilerinin yüzüldüğünü, etlerinin ayrıldığını, kemiklerinin parçalandığını, kırıldığını, pişirildiğini ve diğer insanlar tarafından yendiğini gösteriyor.
Daha da ilginci, tüm bu yamyamlık eylemlerinin aynı zaman diliminde, muhtemelen tek bir olayda gerçekleştiğine dair bulgular mevcut. Bu durum, o dönemde yaşayan insanların sürekli yamyamlık yapan bireyler olmadığını, ancak yerel klan çatışmaları gibi olağanüstü durumlar nedeniyle bu uygulamaya yönelmiş olabileceğini düşündürüyor.
Bilim insanları, bu tür davranışların yorumlanmasının karmaşıklığına dikkat çekiyor. Atapuerca'daki bu yeni yamyamlık vakası, insan tüketiminin karmaşık bir davranış olduğunu ve çoğu zaman belirli bir bağlamla ilişkilendirmek için yeterli kanıtın bulunmadığını belirtiyorlar. Ayrıca, bu tür eylemlerin toplumlar tarafından genellikle barbarlık olarak görüldüğünü ekliyorlar.
Bilimsel çalışmalar, Neolitik İber Yarımadası'nda yaygın gruplar arası şiddetin giderek arttığını gösteriyor. Bu durumun, bölgesel anlaşmazlıklar, kaynak rekabeti ve bölgeye artan göç baskısı gibi nedenlerden kaynaklandığı düşünülüyor. El Mirador mağarasındaki kemikler, yamyamlığın bu şiddet ortamının bir parçası olarak, düşmanları tamamen boyun eğdirme amacıyla kullanılan aşırı bir araç olduğunu ortaya koyuyor.
Yapılan detaylı incelemelerde, 650 bireysel insan kemiği parçası üzerinde ölüm sonrası işlem görme işaretleri tespit edildi. Bu işaretler arasında, pişirme tenceresinde yuvarlanmayla ilişkilendirilen kemik uçlarının pürüzsüzleşmesi ('pot-polishing'), kızarmaya bağlı renk değişiklikleri ve 132 kemik üzerindeki kesik izleri yer alıyor. Bu kesikler, etlerin ayrılması, derilerin yüzülmesi, eklemlerin ayrılması ve iç organların çıkarılması gibi işlemlere işaret ediyor.
Bazı kemiklerde ayrıca 'soyulma' olarak bilinen bir tür değişiklik de görüldü. Bu soyulmanın nasıl gerçekleştiği tartışmalı olsa da, bir olasılık olarak ısırılma, yani insan dişleriyle kemirilme söz konusu. Araştırmacılar, bazı kalıntılarda insan dişleriyle kemirilme izlerinin oldukça net olduğunu belirtiyor.
Radyokarbon tarihleme çalışmaları, tüketilen tüm insanların yaklaşık aynı zaman diliminde öldüğünü ve tek bir olayda parçalanıp yendiğini gösteriyor. Kemiklerdeki stronsiyum izotop oranlarının analizi ise tüketilen kişilerin hepsinin yerel olduğunu ortaya koyuyor.
Evrimsel antropologlar ve arkeologlar, bu durumun ne bir cenaze töresi ne de aşırı kıtlığa bir tepki olduğunu, aksine tüm sürecin hızla gerçekleşmesi nedeniyle şiddet içeren bir olaya işaret ettiğini belirtiyorlar. Bu durumun, komşu tarım toplulukları arasındaki bir çatışmanın sonucu olabileceği düşünülüyor.
Araştırmacılar, yaklaşık 5.700 yıl önce El Mirador'da yaşanan bu korkunç insan eti ziyafetinin kesin nedenini bilemesek de, bulguların sosyal kontrol amacıyla yapılmış aşırı bir gösteriye işaret ettiğini düşünüyor. Bu tür çatışmaların ve bunları yönetme stratejilerinin insan doğasının bir parçası olduğunu belirten bilim insanları, en küçük ve en az katmanlı toplumlarda bile düşmanların tamamen ortadan kaldırılması amacıyla tüketilebildiğini etnografik ve arkeolojik kayıtlardan örneklerle açıklıyorlar.
İber Yarımadası'ndaki Neolitik dönemde artan gruplar arası şiddet kanıtları, bu tür uygulamaların bölgesel anlaşmazlıklar ve kaynak rekabetiyle bağlantılı olduğunu gösteriyor. El Mirador'daki kesilmiş kemikler, yamyamlığın bu şiddet döngüsünün bir parçası olduğunu ve düşmanları ezmek için kullanılan bir araç olduğunu ortaya koyuyor.
Bu bulgular, insanlık tarihi boyunca yamyamlık uygulamalarına dair anlayışımızı da derinleştiriyor. Bu tür uygulamaların farklı zaman dilimlerinde tekrar etmesi, El Mirador'u Neolitik dönemde yamyamlığı ve ölümle olan ilişkisini anlamak için kilit bir alan haline getiriyor.
