Küresel ortalama sıcaklıklar ve iklim değişikliği artmaya devam etse de, son yıllarda Antarktika'da buz kütlesinde bir artış yaşandığı ortaya çıktı. NASA uydularından elde edilen verilerle yapılan yeni bir araştırma, bu şaşırtıcı durumu gözler önüne serdi.
Şanghay'daki Tongji Üniversitesi'nden araştırmacılar, yirmi yılı aşkın bir süredir Antarktika buz tabakasındaki değişimleri NASA uydularını kullanarak takip etti. Genel trend, kıtada önemli miktarda buz kaybı yönündeydi. Ancak 2021'den 2023'e kadar olan dönemde Antarktika, kaybettiği buzun bir kısmını geri kazandı.
Ancak bu durum, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin mucizevi bir şekilde tersine döndüğünün bir işareti değil. Buz tabakası verileri bir grafik üzerine çizildiğinde, yaklaşık 20 yıllık kayıplara karşılık gelen son artışlar, genel eğilimin sadece küçük bir dalgalanması gibi görünüyor. Yakın zamandaki bu artışlar, uzun süreli kayıpları telafi etmekten çok uzak.
Uzmanlar, buz kütlesindeki bu artışın büyük ölçüde artan yağış (kar ve bir miktar yağmur) nedeniyle buz oluşumunun artmasına yol açan bir anomaliye bağlandığını belirtiyor. Antarktika'nın buz seviyeleri yıldan yıla dalgalanma gösteriyor ve bu artışın, araştırma döneminin bittiği 2024 başından beri yavaşladığı düşünülüyor. NASA tarafından 2025 yılı için raporlanan seviyeler, ani artıştan hemen önceki 2020 yılındaki seviyelere benzer görünüyor.
Antarktika'yı kaplayan buz tabakası, Dünya üzerindeki en büyük buz kütlesidir. Bazı kuruluşlara göre, bu tabaka Dünya'daki tatlı suyun %90'ını barındırır. Ayrıca Antarktika, kışın genişleyen ve yazın kıyı şeridine çekilen deniz buzu ile çevrilidir.
Yakın zamanda yayımlanan bu çalışma, 2002'den beri buz tabakasını izleyen NASA'nın GRACE ve GRACE Follow-On uydularından alınan verileri analiz etti. Buz tabakasındaki değişiklikleri incelemek çok önemlidir çünkü herhangi bir erime, okyanusa su salarak deniz seviyesinin yükselmesinde önemli bir rol oynar.
Uydu verileri, tabakanın 2002 ile 2020 arasında sürekli bir buz kaybı dönemi yaşadığını ortaya koydu. Kayıp, bu dönemin ikinci yarısında hızlandı; 2002-2010 arasında yılda ortalama yaklaşık 74 milyar metrik ton iken, 2011-2020 arasında yılda yaklaşık 142 milyar metrik tona yükseldi. Ancak trend daha sonra değişti.
Buz tabakası, 2021'den 2023'e kadar olan dönemde yılda ortalama yaklaşık 108 milyar metrik ton hızla kütle kazandı. Doğu Antarktika'daki dört buzul da hızlanan buz kaybından önemli kütle artışına geçti.
Araştırmacılar ve konuyla ilgili diğer uzmanlar, bu durumun özellikle şaşırtıcı olmadığını belirtiyor. Daha sıcak bir iklimde atmosfer daha fazla nem tutabilir ve bu da Doğu Antarktika'daki son kütle artışına neden olan yoğun kar yağışı gibi aşırı hava olaylarının olasılığını artırır. Ancak uzmanlar, buz artışlarının geçici olmasını bekliyor.
Antarktika'nın karada oturan buz kayıplarının neredeyse tamamı, hızlanan ve ısınan okyanusa akan başka yerlerdeki buzullardan geliyor. Bu süreç hala devam ediyor. Son kar yağışı bu kayıpları geçici olarak dengelemiş olsa da, kayıplar durmadı. Bu nedenle, bunun Antarktika'nın davranışında uzun vadeli bir değişiklik olması beklenmiyor.
Isınan Bir Dünya
İklim değişikliği, Dünya'nın her yerinin aynı hızda ısınacağı anlamına gelmez. Bu nedenle tek bir bölge, ısınan dünyamızın tüm hikayesini anlatamaz. Tarihsel olarak, Antarktika'nın büyük bir kısmındaki sıcaklıklar, özellikle gezegenin geri kalanından dört kat daha hızlı ısınan Arktik'e kıyasla nispeten istikrarlı kalmıştır. Antarktika'nın deniz buzu da Arktik'e göre çok daha istikrarlıydı, ancak bu durum son yıllarda değişiyor.
2023'te Antarktika deniz buzu rekor seviyelere düştü ve araştırmacılar bunun iklim değişikliği olmadan gerçekleşmesinin son derece düşük bir olasılık olduğu sonucuna vardı. Bu arada, küresel deniz buzu örtüsü sürekli olarak rekor veya rekor yakın seviyelere düşerken, küresel sıcaklıklar da sürekli olarak rekor veya rekor yakın yüksek seviyelerde seyrediyor.
Genel olarak, Antarktika'daki son buz artışı, gezegenin karmaşık iklim sisteminin bir örneğidir. Uydu verileri sayesinde anlaşılan bu geçici artış, uzun vadeli buz kaybı trendini göz ardı etmememiz gerektiğini bir kez daha hatırlatıyor.
