Yaklaşık yirmi yıl önce, Antarktika üzerinde görev yapan bir deney aracı tuhaf bir sinyal yakaladı.
ANITA adlı, yüksekten düşen kozmik ışınların radyo dalgalarını yakalamak için tasarlanmış balon tabanlı bu araç, 2006 yılında yüzeyden yansımayan, aksine buz tabakasının altından *gelen* kısa bir radyo dalgası darbesi kaydetti. Bu olay, sanki baş aşağı bir kozmik ışın yağmuru gibi görünüyordu.
Araç, 2014 yılında benzer bir olay daha kaydetti ve o zamandan beri bilim insanları bu gizemli sinyallerin kaynağı üzerinde kafa yoruyor. Hiçbir mevcut açıklama tam olarak uymuyor, bu da olayın nedeninin bilime henüz bilinmeyen bir parçacık olabileceği ihtimalini güçlendiriyor.
Bir araştırmacı, tespit ettikleri radyo dalgalarının buz yüzeyinin altında yaklaşık 30 derece gibi çok dik açılardan geldiğini belirtiyor. Bu, sinyallerin kaynağının buzun derinliklerinde veya altındaki kaya katmanlarında olabileceği anlamına geliyor.
Sinyalin kendisi, çok kısa bir radyo dalgası darbesi şeklinde, yakalanması zor bir tau nötrinodan görebileceğimiz sinyallere çok benziyor. Ancak bu sinyali nötrino ile açıklamak çeşitli nedenlerle zor.
Bilim insanları, böyle bir nötrinonun bir süpernovadan gelip Dünya'nın içinden tünel açarak Antarktika'da yüzeye çıkmış olabileceğini düşündü. Ancak sadece 2014'teki tespit, sorumlu olabilecek bir süpernova ile aynı zamana denk geldi; 2006'daki tespit için böyle bir gök olayı gözlemlenmedi.
Ek olarak, tespitin dik açısı, nötrinonun buzdan çıkmadan önce kayanın içinden tünel açması gerektiği anlamına geliyor. Nötrinolar her zaman madde içinden geçerler; yaptıkları şey budur ve bu yüzden onlara 'hayalet parçacıklar' denir. Milyarlarca nötrino her an tırnağımızın içinden geçer ancak neredeyse hiç etkileşime girmezler. Yani sorun bu değil. Eğer onları tespit ediyorsak, bu, bunca yolu başka hiçbir şeyle etkileşime girmeden geldikleri anlamına gelir. Gözlemlenebilir Evren'in kenarından gelen bir nötrinoyu tespit ediyor olabiliriz.
Yukarıdan gelen radyo darbelerinin gizemini çözmek için uluslararası büyük bir araştırmacı ekibi, yüksek enerjili kozmik ışınları incelemek üzere tasarlanmış bir gözlemevinden toplanan verileri dikkatlice inceledi. ANITA olaylarının diğer gözlemevi verilerinde nasıl görünebileceğini belirlemek için simülasyonlar yaptılar ve uzun bir döneme ait gözlemleri benzer sinyaller arayarak taradılar.
Araştırma, ANITA tespitlerini açıklayan hiçbir eşleşme bulamadı. Ancak bilimde hiçbir şey bulamamak, çoğu zaman bir şey bulmak demektir - o şey daha dar bir seçenek kümesi bile olsa. Bu durumda, bilim insanları sinyallerin açıklaması olarak nötrinoları güvenle eleyebildiler. Ancak bu, otomatik olarak yeni bir parçacığa baktığımız anlamına da gelmiyor. ANITA'nın Antarktika buzlarından ne gördüğünü belirlemek için daha fazla gözleme ve umarız yeni tespitlere ihtiyacımız olacak.
ANITA artık kullanım dışı; son uçuşu 2016'da gerçekleşti. ANITA'nın halefi olan PUEO adlı yeni bir Antarktika balon deneyi yakında faaliyete geçecek.
Bir araştırmacı, buz yakınında ve ufuk yakınında tam olarak anlayamadıkları bazı ilginç radyo yayılım efektlerinin meydana geldiğini tahmin ediyor, ancak bu olasılıklar da henüz kanıtlanamadı. Şu anda bu, uzun süredir devam eden gizemlerden biri. PUEO uçtuğunda daha iyi hassasiyetle daha fazla anormallik yakalanabileceğini ve belki de ne olduklarının anlaşılabileceğini umuyorlar. Ayrıca nötrinolar da tespit edilebilir, ki bu da bazı açılardan çok daha heyecan verici olurdu.
