Amazon yağmur ormanlarındaki tüm boyutlardaki ağaçlar, atmosferdeki karbondioksit (CO2) artışının etkisiyle hacimleniyor ve bu durum, iklim değişikliğine karşı bir dirence işaret ediyor. Yapılan yeni bir araştırmaya göre, atmosferdeki artan CO2 konsantrasyonları, bölgedeki bitkiler için daha zengin bir kaynak ortamı oluşturarak ağaçların gövde çevrelerinde kayda değer bir artışa neden oluyor.
1970'lerden bu yana yapılan ölçümlerde, ağaçların taban çevrelerinde her on yılda ortalama %3,3'lük bir artış gözlemlendi. Bu durum, ormanın genelinde bir büyüme eğilimi olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, Amazon'daki sağlam ormanlarda depolanan toplam karbon miktarının arttığını bilmekle birlikte, bu yeni çalışmanın tüm boyutlardaki ağaçların aynı dönemde büyüdüğünü ortaya koyduğunu belirtiyorlar.
Bu 'hacimlenme' durumu, küresel ısınmaya karşı Amazon ağaçlarının beklenenden daha dirençli olabileceğini düşündürdüğü için olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Geçmiş çalışmalar, artan sıcaklıklar ve CO2 seviyelerinin, Amazon yağmur ormanlarını önümüzdeki 100 yıl içinde savana benzeri bir ekosisteme dönüştürebilecek bir 'dönüm noktasına' yaklaştırdığını gösterse de, şimdilik ağaçlar iklimden faydalanarak büyük miktarda karbonu bünyelerine alıp hacimlerini artırıyorlar.
Araştırmada, Amazon havzasındaki 188 farklı alandan toplanan veriler incelendi. Bilim insanları, ağaçların taban alanlarını, yani gövdelerinin orman zeminde kapladığı alanı ölçerek 1971'den 2015'e kadar olan süreci takip ettiler. Bazı alanlar bu süre zarfında 30 yıla kadar kesintisiz gözlemlendi.
Yaklaşık 100 tropikal bitki bilimcisinden oluşan ekip, çalışmayı çeşitli olası sonuçları göz önünde bulundurarak tasarladı. Bu senaryolardan biri, sadece büyük ağaçların artan CO2 seviyelerinden faydalanacağı 'kazanan her şeyi alır' yanıtını tanımlıyordu. Daha büyük ağaçların, ışık ve besinlere daha fazla erişimi olduğu için değişen koşullara daha dirençli olduğu biliniyor.
Bir diğer senaryo olan 'karbon sınırlı fayda' yanıtı ise, başlangıçta kaynakları daha kısıtlı olan küçük ağaçların artan CO2'den daha fazla yararlanacağını öne sürüyordu. Ancak araştırmanın sonuçları, mevcut durumda 'faydaların paylaşılması' senaryosunun daha baskın olduğunu gösteriyor. Bu durum, büyük ağaçların dahi büyüdüğünü ve iklimle ilişkili olaylara karşı daha hassas olsalar da, özellikle insan müdahalesinin olmadığı bölgelerde geliştiğini ortaya koyuyor.
Büyük ağaçların atmosferden CO2 emilimi konusunda büyük fayda sağladığı ve bu çalışmanın da bunu doğruladığı belirtiliyor. İklim değişikliğinin Amazon'daki ağaçları olumsuz etkileyebileceği ve karbon yutağı etkisini azaltabileceği endişelerine rağmen, CO2'nin büyümeyi teşvik edici etkisinin hala mevcut olması, bu ormanların dikkate değer direncini gösteriyor.
İncelenen alanların hiçbirinde taban alanında bir düşüş gözlemlenmedi. Bu da, olumsuz iklim etkilerinin şu ana kadar artan CO2 miktarından daha az etkili olduğunu gösteriyor. Ancak araştırmacılar, bu durumun değişebileceği ve önümüzdeki on yıllarda ağaç büyümesinde yavaşlama ve ölüm oranlarında artış beklenebileceği uyarısında bulunuyorlar. Yüksek sıcaklık stresi, su kıtlığı, orman yangınları ve fırtınalar gibi faktörlerin sıklığı ve şiddeti artıyor. Bilim insanları, insan kaynaklı emisyonları azaltmanın yanı sıra, Amazon yağmur ormanlarını bu faktörlere karşı en iyi şekilde korumanın yolunun, ormanları bozulmamış halde bırakmak olduğunu vurguluyor.
