Bilim insanları, Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatmak veya belirtilerini geciktirmek için derin uykunun önemini vurguluyor. Türkiye'de de milyonlarca kişiyi etkileyen bu yaygın demans türüyle mücadelede, kaliteli ve kesintisiz bir uyku alışkanlığının kritik rol oynayabileceği belirtiliyor.
Yapılan bir araştırmada, beyinlerinde Alzheimer ile ilişkili değişimler gözlemlenen ancak bilişsel olarak sağlıklı yaşlı bireylerin, daha fazla derin uyku aldıklarında hafıza fonksiyon testlerinde daha iyi performans gösterdikleri saptandı. Bu sonuç, eğitim seviyesi ve fiziksel aktivite gibi diğer önemli faktörlerden bağımsız olarak elde edildi.
Derin uyku, halk arasında 'yavaş dalga uykusu' olarak da bilinen ve beynin kendini yenilediği, toksinleri temizlediği önemli bir uyku evresidir. Bu çalışma, Alzheimer hastalığına yol açabilen amiloid-beta protein birikimleri olan bireylerde, derin uykunun hafızayı korumada bir 'can simidi' görevi görebileceğini gösteriyor.
Bilim insanları, derin uykunun beyindeki atık maddelerin temizlenmesine yardımcı olarak moleküler değişiklikleri engelleyebileceğine ve böylece hastalığın ilerlemesini yavaşlatabileceğine inanıyor. İyi bir gece uykusu çekmenin, yaşlı bireylerde bile uyku kalitesini artırmak için yapılabilecek yöntemlerin olduğunu belirtiyorlar.
Araştırmalar, uyku apnesi gibi uyku bozukluklarının amiloid-beta protein birikimiyle ilişkili olabileceğini göstermiştir. Ancak, derin uyku alamayan ve beyinlerinde bu proteinler birikmiş kişilerde, hafıza testlerinde daha düşük performans gözlemlenmiştir.
Öte yandan, ilaçla uyumaya çalışmanın derin uyku yerine daha yüzeysel uyku evrelerine yol açabileceği ve dolayısıyla beklenen faydayı sağlamayabileceği endişesi dile getiriliyor. Kaliteli bir uyku için geç saatlerde kafein tüketiminden kaçınmak, egzersiz yapmak, ekran başında geçirilen süreyi azaltmak ve yatmadan önce ılık bir duş almak gibi yaşam tarzı değişikliklerinin önerildiği ifade ediliyor.
Bu araştırmalar, uyku kalitesinin ve süresinin, Alzheimer hastalığı riskini yönetmede önemli bir modifiye edilebilir faktör olduğunu ortaya koyuyor. Bilim dünyası, milyonlarca insanı etkileyen bu karmaşık hastalığın çözümü için çalışmalarını sürdürüyor.
