Akıllı ev teknolojileri kullanıcıları için endişe verici bir gelişme yaşandı. Teknoloji devi Belkin, 31 Ocak itibarıyla akıllı ev ürünlerinin büyük bir kısmına verdiği desteği sonlandıracağını duyurdu. Bu karar, Belkin'in popüler Wemo cihazlarının sahiplerini temel işlevsellikten ve gelecekteki güncellemelerden mahrum bırakacak.
Şirket, müşterilerine gönderdiği bir e-postada ve kendi web sitesinde yaptığı açıklamada, 31 Ocak ve sonrasında garanti kapsamında olan etkilenen cihazlar için Şubat ayından itibaren “kısmi bir geri ödeme” yapılabileceğini belirtti.
Destek kapsamı dışında kalan 27 cihazın, en eskisi 2015 Ağustos ayına, en yenisi ise 2023 Kasım ayına kadar satışı yapılmış ürünler olduğu ifade edildi. Bu durum, Amazon Alexa gibi popüler akıllı asistanlarla uyumluluk gibi özelliklerin aniden çalışmamaya başlayacağı anlamına geliyor. Ayrıca, Wemo uygulamasının da işlevini yitirmesi ve güncellenmemesi, Wi-Fi bağlantısı, enerji tüketimi takibi, zamanlayıcılar ve rastgele ışık açıp kapatarak evde birileri varmış gibi gösteren “Dışarıda Modu” gibi temel kontrol imkanlarını ortadan kaldıracak. Uygulama ve teknik desteğin sona ermesi, etkilenen cihazlar için ciddi güvenlik risklerini de beraberinde getiriyor.
Ancak, bazı kullanıcılar için bir umut ışığı var: Etkilenen cihazlar 31 Ocak'tan önce Apple HomeKit ile yapılandırılırsa, kullanıcılar Wemo uygulamasını veya Belkin'in bulut hizmetini kullanmadan cihazlarını kontrol edebilecekler. Belkin, destekten çekilen 27 cihazdan yedisinin HomeKit uyumlu olduğunu belirtiyor.
Dört Wemo cihazı ise bu durumdan etkilenmeyecek ve “HomeKit aracılığıyla mevcut işlevlerini sürdürmeye devam edecek” bilgisi verildi. Bu ürünler: Wemo Smart Light Switch 3-Way (WLS0503), Wemo Stage Smart Scene Controller (WSC010), Wemo Smart Plug with Thread (WSP100) ve Wemo Smart Video Doorbell Camera (WDC010). Akıllı Görüntülü Kapı Zili Kamerası dışındaki tüm ürünler Thread protokolünü temel alıyor.
Belkin'in Çıkarları ve Tüketici Mağduriyeti
Belkin, Wemo cihazlarına yatırım yapan bazı kişilerin gadget'larının yakında kullanılamaz hale geleceğini kabul etti. Şirket, garanti dışı kalan, HomeKit ile çalışmayan veya HomeKit kullanamayan Wemo cihazlarının yetkili e-atık geri dönüşüm merkezlerinde imha edilmesini tavsiye ediyor. Belkin, Wemo ürünlerini 2011'den beri satıyor ve “teknoloji geliştikçe kaynaklarımızı Belkin işinin farklı alanlarına odaklamamız gerektiğini” savunuyor.
Günümüzde Belkin, güç adaptörleri, şarj kabloları ve bilgisayar bağlantı istasyonları gibi çeşitli tüketici elektroniği ürünleri satmaya devam ediyor. Akıllı ev haberlerini takip edenler için, Belkin'in Wemo'yu sonlandırması aslında bir nebze bekleniyordu. Şirket, 2023'ten beri yeni bir Wemo ürünü çıkarmamış ve Matter protokolünü Wemo ürünlerinde destekleyip desteklemeyeceği konusunda “büyük bir adım geri çekilme” kararı almıştı. Ancak bu durum, akıllı ev sistemlerini yeniden yapılandırmak zorunda kalan kullanıcılar için pek de teselli edici değil.
Akıllı Cihazların Çöp Olması Çok Yaygın Bir Sorun
Belkin'in Wemo ürünlerinin çoğunu terk etmesi, bir Nesnelerin İnterneti (IoT) şirketinin ürün desteğini sonlandırarak müşteri cihazlarını elektronik atığa dönüştürmesinin son örneklerinden biri. Tüketici hakları örgütleri ve uzmanlar, 2014'ten bu yana süresi dolmuş yazılımlar ve iptal edilen bulut hizmetleri nedeniyle en az 130 milyon pound elektronik atık oluştuğunu tahmin ediyor.
Belkin'in yaptığı, internete bağlı cihaz üreticileri için adeta bir yaşam biçimi haline geldi. Bu, şirketlerin insanlara ürün satma ve ardından bu ürünlerin işlevselliğini azaltma konusunda fazla rahat davrandığını gösteriyor. Belkin, benzer bir durumu Nisan 2020'de de yapmıştı; Wemo NestCam ev güvenlik kameralarının ömrünün bir sonraki ay biteceğini duyurmuştu (Belkin daha sonra desteği Haziran 2020'nin sonuna kadar uzattı). O dönemde, birçok uzmanın ve medya kuruluşunun gündemine oturan bu olay, “Belkin'e bir daha güvenilemeyebilir” yorumlarına neden olmuştu. Ancak beş yıl sonra Belkin, müşterilerine benzer bir hikaye anlatıyor – en azından bu sefer müşterilerine daha önceden haber verilmiş durumda.
IoT şirketleri, nispeten yeni ürün türleri satmak, eski ve yeni ürünleri güvenli ve rekabetçi tutmak ve para kazanmak gibi zorlu mücadelelerle karşı karşıya. Bazen şirketler bu çabalarında başarısız oluyor, bazen de para kısmını önceliklendirmeyi seçiyorlar. Teknoloji şirketlerinin tüketici cihazlarından desteği ve özellikleri çekme konusunda bu kadar cesur hissetmelerinin bir nedeni, insanların bu tür bir durumun mümkün olduğundan genel olarak habersiz olmaları. Yakın zamanda yapılan bir anketin sonuçlarına göre, tüketicilerin %43'ü, bağlı bir cihaz satın aldıklarında, cihazın desteğini kaybedebileceğinin farkında değildi.
İnsanların birkaç yıl sonra beklenen şekilde çalışmayan ürünleri sürekli satın almasıyla birlikte, aktivistler teknoloji üreticilerinin sattıkları akıllı ürünleri ne kadar süreyle destekleyeceklerini alıcılara söylemelerini zorunlu kılacak yasal düzenlemeler için baskı yapıyor. Tüketiciyi koruma kurumları da, bağlı cihazlarının ne kadar süreyle destekleneceğini açıklamayan şirketlerin yasalara aykırı hareket edebileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
Kolay Bir Çözüm Yok
Belkin gibi IoT firmalarının karşılaştığı engelleri küçümsemek doğru olmaz. Bağlı cihazlar birçok insanın hayatının merkezinde yer alıyor ve Belkin gibi şirketler kendi (ve müşterilerinin) ışıklarını nasıl açık tutacaklarını çözmeselerdi, modern teknoloji bugün çok farklı görünürdü.
Ancak, akıllı cihaz üreticilerinin mülkiyetinizdeki bir cihazın çalışmayacağına karar vermesinin ne kadar kolay olması alarm verici. Bu soruna basit bir çözüm yok. Ancak, müşteri cihazlarını kullanılamaz hale getiren şirketlerin hesap verebilirlik eksikliği, akıllı teknoloji şirketlerini destekleyen insanları ihmal ediyor. Eğer teknoloji firmaları ürettikleri ürünleri destekleyemezse, insanlar – ve belki bir gün yasalar da – onların işlerine daha az destek verebilir.
Akıllı teknoloji işletmelerinin, inovasyon uğruna umarız üstesinden gelecekleri birçok zorluğu var. Ancak bu süreçte yükü tüketicilerin omuzlamasını izlemek gerçekten de üzücü bir durum.
