Prusa Research'ün Kurucusu ve CEO'su Josef Prusa, masaüstü 3D yazıcı pazarında açık kaynak donanım (open hardware) modelinin sonuna gelindiğini açıkladı. Kendi kolunda açık kaynak logosu dövmesi bulunan birisinden gelen bu açıklama şaşırtıcı olsa da, pazarın gerçeklerini yansıtıyor. Prusa, bu durumun temel nedenleri arasında Çin'in 3D yazıcı endüstrisindeki hızlı yükselişini ve ülkenin esnek patent sistemini gösteriyor.
Josef Prusa, şirketini "Prag'da küflü bir bodrumda, pizza kutularına yazıcı kasaları paketleyerek" kurduğu ve her zaman açık kaynak felsefesini savunduğu bilinen bir isim. Ancak gelinen noktada, açık kaynak donanımın geleceği hakkında endişelerini dile getiriyor. Prusa Research, başlangıçta hem bireylerin hem de şirketlerin araştırma ve yenilikleri paylaşarak sektörü birlikte büyütmesi gerektiği felsefesine sıkı sıkıya bağlıydı.
Açık kaynak hareketinin önündeki en büyük engellerden biri, temel teknolojilere ilişkin patentlerin varlığıydı. Bu patentler, 2009 yılında sona ermeye başlayana kadar 3D yazıcıları büyük ölçüde endüstriyel ve özel kullanımla sınırlamıştı. Açık kaynak savunucularının patentlere yönelik olumsuz yaklaşımı, 3D baskı teknolojisinin uzun yıllar boyunca birkaç büyük şirket tarafından erişilemez kılınmasıyla daha da anlaşılır hale geliyor.
Orijinal Prusa i3'ün ilk sürümleri, UltiMachine anakartları, LDO Motorlar, E3D V6 Hotend'ler, Noctua Fanlar ve Meanwell güç kaynakları gibi birçok farklı şirketten gelen parçalarla açık kaynak bir şekilde üretiliyordu. Prusa MK2 ve MK3 gibi modeller, bu parçaların toplamından daha fazlasıydı ve açık kaynak topluluğunun parlak bir örneğini temsil ediyordu. Ancak bu durum, aynı zamanda makinelerin kolayca kopyalanıp klonlanmasının da önünü açtı.
Josef Prusa, açık kaynağın kaybı konusunda kamuoyunda endişelerini dile getirirken, Prusa Research'ün geliştirdiği yeni ve devrim niteliğindeki teknolojiler etrafında, örneğin Nextruder gibi, özel mülkiyet duvarları örmeye başladığı görülüyor. Bu yeni nesil sensörlere ve özel nozül tasarımlarına sahip Nextruder, Prusa XL'de tanıtıldı ve daha sonra MK4 ile Core ONE modellerinde de kullanıldı. MK4, kullanıcıların basılabilir parçalar için STL dosyalarına erişimine izin verirken, elektronik aksamın tasarım dosyalarını gizli tutan hibrit bir açık kaynak yaklaşımı benimsemişti. Core ONE de benzer bir durum sergiliyor.
Josef Prusa, bu değişimin temel nedenini Çin hükümetinin 2020 yılında 3D baskıyı "stratejik bir sanayi" haline getirmesine bağlıyor. Bu durum, Çinli 3D yazıcı şirketlerinin devletin koruması ve ekonomik desteklerinden faydalanarak küresel teknoloji liderleri olma hedefine ulaşmasını sağlıyor. Prusa, Çin'in üreticilerine sağladığı hibeler, vergi teşvikleri ve piyasa altı finansman araçları gibi destekleri inceleyen raporlara atıfta bulunuyor. Basitçe ifade etmek gerekirse, Çin'de bir 3D yazıcı üretmek çok daha ucuza mal oluyor.
Prusa Research ayrıca, 3D yazıcı teknolojilerindeki Çin patentlerinde büyük bir artış gözlemledi. Patentler küresel değil bölgeseldir ve açık kaynak, birçok kişinin görmezden gelmeyi seçtiği bir onur sistemi gibi işliyor. Prusa'nın verilerine göre, Çin'de bir patent başvurusu yapmak yaklaşık 125 ABD dolarına mal olurken, bu patentleri geçersiz kılmak 12.000 ila 75.000 ABD doları arasında bir maliyete sahip olabiliyor.
Çinli şirketler, açık kaynak dünyasının mevcut fikirlerini alıp kendi adlarına tescil ettiriyorlar. Patentler ülke sınırları içinde geçerli olduğu için bu durum, bir Çin şirketinin Prusa Research'ün yazıcı üretmesini engellemesi anlamına gelmiyor. Ancak bu, Prusa'nın kendi yazıcılarını Çin'de satamayacağı anlamına geliyor. Bir Çin patentinin, Amerikan Patent Ofisi'ni bir patent vermeye ikna etmek için öncül sanat olarak kullanılması ve binlerce dolar harcanarak bu türden bir hatanın düzeltilmeye çalışılması durumu daha da karmaşık hale getirecektir.
Prusa, şirketin ilk açık kaynak MMU tasarımının yakın zamanda Anycubic tarafından ABD patenti aldığını ve bu teknolojinin Anycubic'in yeni Kobra 3 Combo modelinde kullanıldığını belirtti. Bu durum daha da kafa karıştırıcı hale geliyor, çünkü aynı tasarımın, Anycubic'in renkli makinesinden birkaç yıl önce piyasaya sürülen Bambu Lab A1 ve A1 Mini çoklu renk yuvalarına da ilham verdiği görülüyor.
Elbette Bambu Lab de kendi patent anlaşmazlıklarıyla mücadele ediyor ve her şeyin başlangıcını yapan Amerikan devi Stratasys ile doğrudan karşı karşıya geliyor.
